Niet-invasieve prenatale test (NIPT)

NIPT

Niet-invasieve screeningtest voor het opsporen van trisomie 21 (Down syndroom), trisomie 18 (Edwards syndroom) en trisomie 13 (Patau syndroom) bij de baby door het DNA van de baby in het bloed van de moeder te meten.

Bij de NIPT-analyse worden alle chromosomen nagekeken. Daarom kan NIPT in zeldzame gevallen ook andere chromosoomafwijkingen aan het licht brengen.

Doel

Vanaf de 12de zwangerschapsweek wordt via een bloedafname bij de moeder het risico bepaald op volgende aandoeningen bij de baby:

  • Down syndroom (trisomie 21)
  • Edwards syndroom (trisomie 18)
  • Patau syndroom (trisomie 13)

NIPT bepaalt ook het geslacht van de baby.

Overweegt u NIPT om een andere reden? Bespreek dit dan met uw arts. Voor andere genetische aandoeningen zijn immers andere testen nodig. 

Zeldzame bijkomende bevindingen

Bij de NIPT-analyse worden alle chromosomen nagekeken. Daarom kan NIPT in zeldzame gevallen ook andere chromosoomafwijkingen aan het licht brengen, bijvoorbeeld:

  • Een trisomie van een ander chromosoom dan 13, 18 of 21.
  • Een chromosoomafwijking bij de moeder die belangrijk is voor haar eigen gezondheid of die van haar baby.
  • Sommige types van kanker bij de moeder.
  • Specifieke kleinere chromosoomafwijkingen bij de baby, waaronder:
    • 22q11 deletie syndroom
    • Prader-Willi/Angelman syndroom
    • Smith Magenis syndroom
    • 8p23.1 deletie syndroom

In dat geval zal een klinisch geneticus van ons centrum zowel u als uw arts hierover informeren en u de nodige multidisciplinaire zorg aanbieden.

NIPT is echter momenteel niet geschikt om alle gevallen van deze zeldzame bijkomende chromosoomafwijkingen op te sporen. 

Beperkingen van NIPT

NIPT spoort volgende aandoeningen niet op:

  • Mosaïcisme van trisomie 21, 18 of 13 (slechts een deel van de cellen heeft een trisomie)
  • Kleine chromosomale afwijkingen (zoals microdeleties of microduplicaties) met uitzondering van de hierboven vermelde microdeletiesyndromen. 
  • Monogene aandoeningen (zoals mucoviscidose of het fragiele X syndroom)
  • Numerieke afwijkingen van de geslachtschromosomen (zoals Turner syndroom of Klinefelter syndroom)

Resultaten

Bij de NIPT-analyse worden steeds alle chromosomen nagekeken. In het verslag staat echter enkel het resultaat voor chromosoom 13, 18 en 21 vermeld, tenzij er een bijkomende afwijking gevonden werd die belangrijk is voor uw gezondheid of die van uw baby.

Het resultaat is in de meeste gevallen gekend na 7 à 10 kalenderdagen (gerekend vanaf de ontvangst van het bloedstaal in ons laboratorium).

  • U vindt de resultaten van de NIPT in uw online medisch dossier mynexuzhealth
  • U ontvangt ook een kopie van de resultaten via de post. 
  • Bij een afwijkend resultaat worden zowel u als uw behandelende arts op de hoogte gebracht.

Neem alleen contact op als u na 10 kalenderdagen nog geen resultaat ontvangen hebt.

Mogelijke testresultaten

  • Normaal: er is geen aanwijzing voor trisomie 21, 18 of 13 bij de baby.
  • Afwijkend: er is een sterke indicatie voor trisomie 21, 18 of 13 bij de baby.

Om zeker te zijn van een afwijkend resultaat, moet dit bevestigd worden met een bijkomende invasieve test, bij voorkeur een vruchtwaterpunctie.

Meer zeldzame testresultaten

In zeldzame gevallen kan de NIPT het risico op trisomie 21, 18 of 13 bij de baby niet betrouwbaar bepalen. Dit betekent niet noodzakelijk dat er een verhoogd risico is op een trisomie 21, 18 of 13. In de meeste gevallen geeft een tweede NIPT test op een nieuw bloedstaal (gratis) wel een betrouwbaar resultaat. U kan bij uw arts terecht om een nieuw bloedstaal te laten afnemen of om te overleggen of verdere echografische opvolging aangewezen is.

Uitzonderlijk geeft de NIPT geen betrouwbaar resultaat. Dit kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door een technische reden, of omdat er te weinig DNA van de baby in het bloed van de moeder aanwezig is. Dit betekent niet noodzakelijk dat er een verhoogd risico is op trisomie 21, 18 of 13. In de meeste gevallen geeft een tweede NIPT test op een nieuw bloedstaal (gratis) wel een betrouwbaar resultaat. U kan bij uw arts terecht om een nieuw bloedstaal te laten afnemen of om te overleggen of verdere echografische opvolging aangewezen is.

Als er te weinig DNA van de baby in het eerste bloedstaal aanwezig was, adviseren we om het nieuwe bloedstaal pas te laten afnemen vanaf 14 dagen na de eerste bloedafname. Op die manier wordt de kans op een betrouwbaar testresultaat veel groter.

Omdat bij NIPT alle chromosomen worden nagekeken, kan NIPT in zeldzame gevallen ook andere chromosoomafwijkingen opsporen (zie hierboven). In dat geval zal uw arts of een klinisch geneticus van ons centrum u hierover informeren en u de nodige multidisciplinaire zorg aanbieden.

Prijs

Aangesloten bij Belgisch ziekenfonds

De NIPT wordt terugbetaald in België als u aangesloten bent bij een Belgisch ziekenfonds. Uw eigen bijdrage is:

  • 8,68 euro remgeld
  • 0 euro remgeld, als u recht hebt op een verhoogde tegemoetkoming 

Bijkomende kost voor de consultatie bij een klinisch geneticus:

  • 12 euro remgeld
  • 3 euro remgeld, als u recht hebt op een verhoogde tegemoetkoming

Niet aangesloten bij Belgisch ziekenfonds

Ook zwangere vrouwen uit het buitenland kunnen in ons centrum een NIPT analyse laten uitvoeren. 

Als u niet bent aangesloten bij een Belgisch ziekenfonds, moet u zelf de kost van de test en een consultatie betalen.

  • 258,95 euro voor de test
  • 46,69 euro voor de consultatie bij klinische geneticus

Veel gestelde vragen

  • Er gebeurt enkel een standaard bloedafname bij de moeder.
  • Geen verhoogd risico op een miskraam.
  • Geen risico voor de moeder of haar baby.
  • Vanaf de 12de zwangerschapsweek.
  • Enkel als er tijdens deze zwangerschap nog geen NIPT werd uitgevoerd die vergoed werd door het ziekenfonds. 

Sinds november 2013 werden in UZ Leuven al meer dan 100.000 analyses succesvol afgewerkt.

  • NIPT heeft een ongeziene gevoeligheid voor detectie van trisomie 21, 18 en 13 bij de baby.
  • Een overzicht van de diagnostische ervaring en betrouwbaarheid van de NIPT in UZ Leuven kunt u vinden in deze brochure.
  • In zeldzame gevallen is het NIPT-resultaat vals positief.
    • In dat geval geeft de test aan dat de baby trisomie 21, 18 of 13 heeft, terwijl dit niet zo is.
    • Een afwijkende NIPT wordt daarom altijd gevolgd door een invasieve test (bij voorkeur een vruchtwaterpunctie).
  • In zeldzame gevallen is het NIPT-resultaat vals negatief.
    • Bij een normaal NIPT-resultaat bestaat er nog altijd een kleine kans dat uw baby toch een chromosomale afwijking heeft.

Een aantal factoren kunnen de betrouwbaarheid van de NIPT beïnvloeden. Het is belangrijk om deze mee te delen zodat wij hiermee rekening kunnen houden bij de interpretatie van de resultaten:

  • Zwangerschap van een 1- of 2-eiige tweeling of een meerling.
  • Zwangerschap met een ‘vanishing twin’ (oorspronkelijke tweelingzwangerschap waarbij 1 baby vroeg in de zwangerschap is gestorven).
  • Gewicht van de moeder vóór de zwangerschap was hoger dan 100 kg.
  • De moeder heeft een voorgeschiedenis van kanker.
  • De moeder heeft lupus.
  • De moeder wordt behandeld met heparine.

NIPT is niet geschikt in één van de volgende situaties:

  • Echografische afwijkingen bij de baby (inclusief nekplooidikte > 3,5mm).
  • De moeder onderging één van de volgende behandelingen:
    • Stamceltherapie
    • Orgaantransplantatie

Het centrum menselijke erfelijkheid engageert zich om continu de kwaliteit van onze zorg en onze testen te verbeteren. Mits toestemming van de ethische commissie kunnen het restmateriaal en de bekomen genomische gegevens na uitvoering van de NIPT gebruikt worden voor validatie, interne kwaliteitscontroles of onderzoeksdoeleinden (bijvoorbeeld optimalisatie van de NIPT en nieuwe ontwikkelingen).

Bekijk het overzicht van lopende studies.

Meer informatie

Wetenschappelijke publicaties NIPT

  • Lannoo, L. et al. Rare autosomal trisomies detected by non-invasive prenatal testing: an overview of current knowledge. Eur J Hum Genet 30(12):1323-1330 (2022)
  • Van Den Bogaert, K. et al. (2021) Outcome of publicly funded nationwide first-tier noninvasive prenatal screeningGenet Med
  • Lenaerts, L. et al. (2019) Noninvasive Prenatal Testing and Detection of Occult Maternal MalignanciesClinical Chemistry
  • Brison, N. et al. (2019) Maternal copy-number variations in the DMD gene as secondary findings in noninvasive prenatal screeningGenet Med
  • Villela, D. et al. Fetal sex determination in twin pregnancies using non-invasive prenatal testing. NPJ Genom Med 4:15 (2019)
  • Brison, N. et al. Predicting fetoplacental chromosomal mosaicism during non-invasive prenatal testing. Prenat Diagn 8(4):258-266 (2018)
  • Neofytou, M. et al. Maternal liver transplant: Another cause of discordant fetal sex determination using cell-free DNA. Prenat Diagn 38(2):148-150 (2018)
  • Brison, N. et. al. Accuracy and clinical value of maternal incidental findings during noninvasive prenatal testing for fetal aneuploidies. Genet Med 19(3):306-313 (2017)
  • Brady, P. et al. Clinical implementation of NIPT – technical and biological challenges. Clin Genet 89(5): 523-30 (2016)
  • Amant, F. et al. Presymptomatic identification of cancers in pregnant women during noninvasive prenatal testing. JAMA Oncology 1(6): 814-9 (2015)
  • Vandenberghe, P. Non-invasive detection of genomic imbalances in Hodgkin/Reed-Sternberg cells in early and advanced stage Hodgkin's lymphoma by sequencing of circulating cell-free DNA: a technical proof-of-principle study. Lancet Haematol 2(2):e55-65 (2015)
  • Bayindir, B. et al. Noninvasive prenatal testing using a novel analysis pipeline to screen for all autosomal fetal aneuploidies improves pregnancy management. Eur J Hum Genet 23(10): 1286-93 (2015).

Accreditatie

De NIPT, uitgevoerd binnen het centrum menselijke erfelijkheid, is een in-huis geoptimaliseerde en gevalideerde test, gepubliceerd in verschillende wetenschappelijke tijdschriften. Deze test is opgenomen in de scope voor accreditatie volgens ISO-15189 via BELAC (215-MED).

Onze dienst biedt bovendien de multidisciplinaire expertise die een correcte interpretatie en opvolging van de NIPT waarborgt in overeenstemming met de nationale richtlijnen van de ‘Belgian Society of Human Genetics’ (BeSHG) en het advies van het Belgisch Raadgevend Comité voor Bio-ethiek (Advies nr. 66).

Laatste aanpassing: 15 januari 2024