Rutheniumbehandeling bij een oogmelanoom

Wat is een rutheniumbehandeling?

Voor bepaalde oogmelanomen kiest de behandelende arts voor brachytherapie. Daarbij wordt het melanoom van heel dichtbij bestraald en is de bestraling zo plaatselijk dat het omliggende gezonde weefsel zo goed mogelijk gespaard wordt. 

Door een radioactief plaatje te gebruiken, kan een specifieke plaats in het oog op korte tijd met een hoge stralingsdosis behandeld worden. Dat is meteen het grote voordeel van de therapie.

Het radioactieve plaatje is zo groot als een euromuntstuk en gemaakt van zilver. De holle zijde van het plaatje is bedekt met een radioactieve stof (hier ruthenium), die over de kleine afstand van ± 1 cm straling geeft in de richting van het oog. De beschermlaag aan de buitenkant voorkomt dat die straling de omliggende weefsels rond het oog beschadigt.

Voorbereiding op de behandeling 

Onderzoeken

• Om zeker te zijn dat het oogmelanoom zich nog niet verspreid heeft (geen uitzaaiingen of metastasen): 
  • Echografie van de lever
  • Röntgenfoto van de borstkas
• Bloedname om de leverfunctie te bekijken.
• Raadpleging bij de anesthesist (als u de ingreep onder volledige verdoving zal ondergaan). 

Bloedverdunnende medicatie

Als u bloedverdunnende medicatie neemt, is het erg belangrijk dat u de onderstaande instructies opvolgt.

Uw opname op de afdeling

Normaal gezien wordt u opgenomen op de dag van de ingreep zelf. 

We proberen u zo snel mogelijk te behandelen, maar de planning hangt af van enkele factoren (bv. beschikbaarheid bestralingsplaatje). Een oogmelanoom groeit zeer traag, dus een uitstel van de behandeling met enkele dagen of weken heeft geen impact op de prognose. 

Wat brengt u mee? 

• De preoperatieve onderzoeken (als die nog niet zijn opgestuurd)
• Uw identiteitskaart
• Document voor arbeidsongeschiktheid en/of aangifteformulier hospitalisatieverzekering (indien van toepassing)
• Medicatie voor enkele dagen in de originele verpakking
• Ontspanning om de tijd te doden (bv. boeken, puzzels, laptop). Op uw kamer kan u televisie kijken of telefoneren.

Verblijf na de operatie

Als u een radioactief plaatje krijgt ingeplant, zal u een tot meerdere dagen op de afdeling oogziekten moeten blijven. Dat is volgens de wettelijke regels omtrent het gebruik van radioactief materiaal. U mag wel uw kamer verlaten en vrij bewegen binnen de afdeling. Naar buiten gaan, is niet mogelijk. 

De uitgevoerde bestraling is plaatselijk en u vormt geen gevaar voor uw omgeving. U kan dus gerust bezoek ontvangen (ook van zwangere vrouwen, kinderen of personen met een verlaagde immuniteit).

Het verband wordt zo nodig ververst en de arts controleert regelmatig uw oog. Zo kan een infectie of verhoogde oogdruk snel worden opgemerkt. 

In uw kamer zal een loden container aanwezig zijn, zodat het radioactieve plaatje steeds veilig kan opgeborgen worden, moest het loskomen. Eén tot tien dagen na de eerste ingreep wordt het plaatje tijdens een tweede operatie verwijderd. 

Verloop van de ingreep

Voor 

• Voor de operatie krijgt u oogdruppels om de pupil groot te maken. Zo kan de chirurg de tumor goed lokaliseren.
• Het zieke oog wordt met een stiftje aangeduid op uw voorhoofd. 

Tijdens

• Het radioactieve plaatje wordt aan de buitenzijde van de oogbol bevestigd op de plaats waar het melanoom zich in het oog bevindt. Het doel is om het plaatje zo te bevestigen dat de tumor optimaal bestraald wordt zonder de oogzenuw en de gele vlek te beschadigen. 
• Mogelijk moet een spier van het oog worden losgemaakt, die na het verwijderen van het plaatje terug wordt aangehecht. In dat geval zal die spier verzwakken en kan u daardoor de eerste weken na de behandeling dubbel zien. 
• Indien mogelijk neemt de arts een stukje weefsel van de tumor weg om de aard ervan te laten onderzoeken in het labo. 
• In sommige gevallen worden er foto's gemaakt om in het dossier duidelijk te maken waar het aangebrachte radioactieve plaatje zich in het oog bevindt. 

Na

• Na de behandeling wordt het oog afgedekt met een verband. 
• U wordt naar de ontwaakzaal (PAZA of postanesthesie-zorgafdeling) gebracht. Als de verdoving voldoende is uitgewerkt, kan u naar de kamer. 

Na de behandeling

U kunt naar huis als het radioactieve plaatje verwijderd is. Dat gebeurt één tot tien dagen na de eerste ingreep. Zorg voor vervoer, want met het verband op uw oog mag u niet zelf rijden. Het verband kan de volgende dag verwijderd worden. 

Nazorg

Tot de dag van de eerste controle verzorgt u zelf het behandelde oog: 

• 6 x per dag oogdruppels (Tobradex®)
• 4 x per dag oogzalf (Tobradex®)

De arts geeft u daarvoor een voorschrift mee. Het is normaal dat het behandelde oog tijdens de eerste weken rood en gevoelig is. 

Aandachtspunten

• Uw haar wassen is geen probleem, zolang er de eerste 5 dagen géén water in het behandelde oog komt. 
• Vanaf een of twee dagen na de operatie kan u opnieuw wandelen of een andere sport beoefenen. Wacht wel minstens twee weken met zwemmen. 

Opvolging

De weken na de behandeling blijft u onder controle van uw oogarts. 

De eerste controle vindt één à twee weken na de ingreep plaats op de dienst oogziekten. Als er een stukje weefsel van de tumor verder onderzocht is, worden die resultaten tijdens de raadpleging samen met u besproken. De verdere opvolging kan variëren van patiënt tot patiënt en gebeurt in overleg met uw oogarts. 

Vragen?

Bij vragen of twijfels, aarzel zeker niet om uw behandelende oogarts of verpleegkundige aan te spreken. 

U kunt ook contact opnemen met de dienst oogziekten.