Mannen
Meestal onvruchtbaar
Jongens met mucoviscidose zijn meestal onvruchtbaar omdat bij meer dan 98% van de jongens met mucoviscidose de zaadleider (= vas deferens) afwezig of geblokkeerd is. Hierdoor kunnen de zaadcellen, die aangemaakt worden in de bijbal (= deel van de teelbal) de zaadleider niet bereiken. Hierdoor bevat het sperma geen zaadcellen en kan er geen natuurlijke bevruchting plaatsvinden.
Ouderschap wel mogelijk
Omdat er toch aanmaak is van zaadcellen, kan via moderne technieken wel een kunstmatige bevruchting tot stand komen. Met andere woorden: deze jongens/mannen zijn onvruchtbaar, maar ze zijn niet steriel (er zijn wel zaadcellen in de teelballen). Ouderschap is dus mogelijk.
Daarom wordt steeds een sperma-onderzoek aanbevolen, idealiter in de late adolescentie.
Even seksueel actief
Jongens/mannen met mucoviscidose zijn niet impotent en kunnen net zo seksueel actief zijn als gezonde mannen: seksuele potentie heeft niets te maken met (verminderde) vruchtbaarheid.
Meer informatie
Vrouwen
Minder vruchtbaar
Bij meisjes met mucoviscidose is er anatomisch geen verschil met gezonde personen. Tijdens de puberteit krijgen meisjes voor de eerste maal hun menstruatie. Soms zien we een onregelmatige menstruatiecyclus, te verklaren door de algemene gezondheidstoestand.
35% van de vrouwen met muco hebben echter een verminderde vruchtbaarheid. Hierbij spelen verscheidene factoren een rol. Enerzijds is er een andere samenstelling van het baarmoederslijm: deze kent een zuurdere ph, is dikker en droger dan normaal. Anderzijds kan een eventuele minder goede voedingstoestand of een lagere reserve aan eicellen een lagere vruchtbaarheid veroorzaken.
Meer informatie
Zwangerschap
Drager van het mucoviscidose-gen
Als een kinderwens aanwezig is, is het belangrijk om te weten of de partner drager is van een mucoviscidose-gen. Dragerschap bij de partner is bepalend voor het traject dat gevolgd kan worden.
Het dragerschap wordt vastgesteld via een bloedafname op een consultatie bij de huisarts, het mucoteam of het centrum menselijke erfelijkheid.
Zwangerschap
Een zwangerschap heeft een grote impact op het lichaam van vrouwen met mucoviscidose. Mits goede opvolging door zowel het gynaecologisch team als het mucoteam kunnen de meeste vrouwen met mucoviscidose een succesvolle zwangerschap doorlopen met meestal beperkte gevolgen op de langere termijn.
Een aantal factoren zullen bepalend zijn voor een positief advies van de arts voor een zwangerschap bij een vrouw met mucoviscidose.
De belangrijkste factoren zijn:
- de longfunctie
- het gewicht of de voedingsstatus
- de aanwezigheid van mucoviscidose gerelateerde diabetes
- leverlijden
De risico’s verbonden aan een zwangerschap zijn: meer infecties, dalende longfunctie, voedingstekorten, zwangerschapsdiabetes, constipatie, verhoogde bloeddruk, verhoogd vitamine A.
Door deze mogelijke risico’s wordt een zwangerschap bij mucoviscidose als een hoog risicozwangerschap gezien. Dit betekent echter niet dat de vrouw geen vlotte zwangerschap kan doormaken. Het betekent vooral dat ze vaker zal gevolgd worden door haar medisch team. Zoals elke zwangere vrouw zal ze goed voor zichzelf moeten zorgen, en bewust moeten zijn van haar lichaam en gezondheid.
Vooraleer een vrouw met mucoviscidose een zwangerschap plant, bespreekt ze dit best met het mucoteam en de gynaecoloog. Samen evalueren ze de gezondheidstoestand en werken ze aan een zo optimaal mogelijke conditie om zwanger te worden en te zijn.
IVF voor mannen met kinderwens
Het traject voor mannen met een kinderwens, bestaat meestal (98%) uit IVF. Een spontane zwangerschap is immers niet mogelijk vanwege de afwezigheid van de zaadleider.
- Teelbalbiopsie: via een kleine operatieve ingreep worden de zaadcellen uit de teelballen gehaald.
- De zaadcellen worden vervolgens via een bepaalde bevruchtingstechniek bij de eicel gebracht. De gekozen bevruchtingstechniek is afhankelijk van de kwaliteit van de zaadcellen.
Bij mannen met mucoviscidose en een kinderwens, moet men zich bewust zijn dat de vrouw ook een medische procedure zal ondergaan om zwanger te worden.
Bij IVF is de kans op zwangerschap na embryoterugplaatsing 1 op 3. Het is belangrijk te onthouden dat er meestal meerdere pogingen nodig zijn voordat een terugplaatsing leidt tot een zwangerschap.
Lees meer over IVF, teelbalbiopsie en bevruchtingstechnieken bij het fertiliteitscentrum.
Ouderschap
Het ouderschap is een mooie tijd, maar ook een vermoeiende tijd, zoals bij alle jonge ouders. Het betekent een nieuw evenwicht zoeken tussen jezelf, de therapie en tijd voor je kind en gezin.
Het ouderschap kan bijgevolg een impact hebben op je lichaam, bijv. vermoeidheid, infecties...