Schisis met lip- , tandenboog- en verhemeltespleet

Operatie 1: herstel van de lipspleet en het harde verhemelte

Tijdens de eerste operatie, wordt de lipspleet gesloten, de kringspier in de lip gereconstrueerd en de symmetrie van de bovenlip hersteld. Bovendien wordt ook het neusje zo symmetrisch mogelijk hersteld. Het doel van de ingreep is om een zo esthetisch mogelijk resultaat te bekomen, waarbij het litteken zo weinig mogelijk zichtbaar is zowel in rust als bij beweging van de lip.

In UZ Leuven wordt tijdens dezelfde operatie ook het harde verhemelte gesloten. Het doel is om met een minimum aan ingrepen een volledig gesloten verhemelte te bekomen op de leeftijd van 1 jaar, en zo de spraakontwikkeling te bevorderen. Door de chirurgische techniek, waarbij we gebruikmaken van slijmvlies van het neustussenschot, voorkomen we dat de vroege sluiting van het harde verhemelte een impact heeft op de uitgroei van de bovenkaak. 

Tijdstip

De ingreep gebeurt op de leeftijd van 3 maanden, op voorwaarde dat het kindje minstens 4,5 kg weegt.

Voorbereiding

Wanneer de lipspleet erg breed is (meer dan 1 cm tussen de delen van de tandenboog), kan een voorbereiding gebeuren om de spleet te versmallen en de ingreep zo eenvoudiger te maken. Er zijn verschillende technieken om de spleet te versmallen. Meestal maken we gebruik van eenvoudige wondstrips die over de spleet gekleefd worden. Hiermee wordt zo snel mogelijk na de geboorte gestart. 

Operatie en opname

Uw kindje wordt de dag voor de operatie opgenomen in het ziekenhuis. Eén van de ouders kan op de kamer blijven overnachten. Vanaf 4 uur voor de geplande operatie moet uw kindje nuchter blijven. De verpleegkundigen van de afdeling zullen u hierin adviseren. 

De operatie duurt 2 tot 3 uur. 

Eén van de ouders kan de baby vergezellen in het operatiekwartier, tot hij/zij slaapt.

Tijdens de ingreep wordt de lip nauwkeurig hersteld. Ook de kringspier die zich in de bovenlip bevindt, wordt gereconstrueerd en de symmetrie van de neusopeningen en neusvleugels wordt zo goed mogelijk hersteld. Bovendien wordt het harde verhemelte gesloten met behulp van slijmvlies van het neustussenschot.

• Uw kind krijgt gedurende 5 dagen antibiotica. 
• Er worden pijnstillers en neusdruppels gegeven. 
• Voeding mag meteen de avond na de operatie. 

Meestal kan uw kindje mee naar huis op de eerste of tweede dag volgend op de operatie. Op dat moment gaat de voeding doorgaans vlot en is uw kindje comfortabel onder pijnstillers die u in siroopvorm thuis kan geven.

Nazorg

• Het gebruik van een fopspeen wordt afgeraden gedurende 3 weken na de ingreep.
• Vijf tot zeven dagen na de ingreep worden de huidhechtingen verwijderd en het lipje gereinigd onder een korte maskeranesthesie. Dit gebeurt in daghospitalisatie, uw kindje moet dan opnieuw nuchter zijn. Het snel verwijderen van de hechtingen bevordert een goede wondheling zonder dwarse lijntjes in het litteken.
• Een controleraadpleging wordt ingepland een drietal weken na de ingreep. Op dat moment wordt advies gegeven over de nazorg van het litteken. Het vermijden van blootstelling aan zonlicht is belangrijk en er wordt littekenzalf voorgeschreven.

Mogelijke bijwerkingen

• Beperkte pijn na deze operatie is normaal en kan verholpen worden met de pijnstilling die voorgeschreven wordt. 
• Na een lipsluiting is er onvermijdelijk een litteken. Door de techniek van de operatie en de nazorg, streven we naar een symmetrische bovenlip met een weinig opvallend litteken. Als de lip toch niet helemaal symmetrisch is, of het litteken opvallend, kan op latere leeftijd een bijkomende correctie worden uitgevoerd.

Operatie 2: herstel van het zachte verhemelte

Bij deze ingreep wordt de spleet in het zachte verhemelte gesloten en worden de spieren van het zachte verhemelte gereconstrueerd. Dit heeft als doel om een normale spraak en voeding mogelijk te maken. Bovendien worden er zo nodig trommelvliesbuisjes geplaatst om het gehoor te verbeteren en/of om oorontstekingen te voorkomen.

Tijdstip

De ingreep gebeurt rond de leeftijd van 10-12 maanden. 

Voorbereiding

1 maand voor de ingreep wordt een raadpleging bij de chirurg voorzien. De ingreep wordt dan besproken en er gebeurt een gehoortest om na te gaan of het aangewezen is om tijdens de operatie ook trommelvliesbuisjes te plaatsen.

Operatie en opname

Uw kindje wordt de dag voor de operatie opgenomen in het ziekenhuis. Eén van de ouders kan op de kamer blijven overnachten. Uw kindje moet voor de operatie nuchter zijn.  Fles- of borstvoeding kan nog tot 4 uur voor de geplande operatie. De verpleegkundigen van de afdeling zullen u hierin adviseren. Eén van de ouders kan de baby vergezellen in het operatiekwartier, tot hij/zij slaapt.

De spieren van het zachte verhemelte zijn zeer belangrijk voor het afsluiten van de overgang tussen neus-keelholte en mond-keelholte en op die manier voor een goede spraak. Tijdens de operatie van het verhemelte worden deze spieren nauwkeurig gealigneerd en geheroriënteerd met behulp van een operatiemicroscoop. Het is vaak nodig tijdens deze ingreep ook trommelvliesbuisjes te plaatsen. 

De operatie duurt 2 tot 3 uur. 

Voeding mag meteen de avond na de operatie, maar er wordt gevraagd eerst vloeibare of gemixte voeding te geven. Meestal kan uw kindje mee naar huis op de tweede dag na de operatie. 

Nazorg

De hechtingsdraadjes lossen vanzelf op in enkele weken tijd. Uw kind krijgt gedurende 5 dagen antibiotica. Er worden pijnstillers en neusdruppels gegeven. Het gebruik van een fopspeen wordt afgeraden gedurende 3 weken na de ingreep. 

Ongeveer 3 weken na de operatie is alles in die mate genezen dat er geen speciale voorzorgen meer moeten genomen worden bij de voeding.

Mogelijke bijwerkingen

Als de genezing niet optimaal verloopt, kan een gaatje ontstaan in het verhemelte 1 à 2 weken na de ingreep. Dan komt er soms opnieuw wat voeding of drank terug door de neus. In eerste instantie wordt er afgewacht, de meeste gaatjes genezen immers spontaan. Indien het gaatje blijft bestaan, kan dit met een tweede ingreep gecorrigeerd worden. Het tijdstip is afhankelijk van de grootte van het gaatje en de last die uw kindje hier eventueel van ondervindt.

Operatie 3: sluiten van de tandenboogspleet

Om een normale tanddoorbraak van de definitieve hoektand en kleine snijtand in de schisisregio mogelijk te maken, moet de tandenboogspleet gesloten worden. Het sluiten van de tandenboog zorgt voor voldoende steunweefsel voor de tanden, sluit eventuele resterende verbindingen naar de neus af en zorgt voor stabiliteit van de bovenkaak voor een latere orthodontische behandeling.

Tijdstip

Rond de leeftijd van 6 jaar wordt er een radiologische overzichtsfoto gemaakt van de tanden. Op basis van deze foto gaan de orthodontist en kaakchirurg overleggen wat het beste tijdstip is voor het sluiten van de tandenboogspleet. Meestal valt dit tussen de leeftijd van 6 en 10 jaar oud. Het is belangrijk de ingreep in deze periode uit te voeren, zodat de definitieve snijtand en hoektand nog niet zichtbaar zijn in de mond. 

Ieder behandelplan wordt op maat van de patiënt gemaakt en met u besproken, nadat de overzichtsfoto gemaakt is.

Voorbereiding

Het is belangrijk dat de tandenboog goed voorbereid is, voordat deze gesloten wordt. Dit houdt in dat er een mooie vorm van de tandenboog moet aanwezig zijn, er mogen geen melktanden in de tandenboogspleet aanwezig zijn en de tanden en het tandvlees moeten gezond zijn.

Soms is er een smalle bovenkaak en zijn de twee delen van de bovenkaak niet mooi opgelijnd. In dat geval wordt er vaak 1 jaar voor de operatie gestart met een uitneembare beugel bij de orthodontist. Deze beugel wordt 1 keer per week aangedraaid waardoor er geleidelijk een mooie boogvorm in de bovenkaak ontstaat. 

Tijdens het sluiten van de tandenboogspleet wordt het tandvlees mooi samengebracht. Om dit mogelijk te maken, mogen er geen melktanden meer in of naast de spleet aanwezig zijn. Daarom worden deze vaak 3-4 maanden op voorhand verwijderd. Dit kan onder een lokale anesthesie of een korte algemene anesthesie in samenspraak met de kaakchirurg.

Tenslotte is een goede mondhygiëne van cruciaal belang voor een succesvolle operatie. Het is aangewezen een grondig tandheelkundig nazicht te laten uitvoeren bij uw tandarts 2 maanden vóór de operatie en dan nog eens een reiniging 1 week voor de operatie. Verder raden we aan het poetsen bij uw kind extra te ondersteunen in de week voor de operatie. 2 keer per dag poetsen is een absolute must.

U komt uiteindelijk 6 weken voor de operatie nog bij de kaakchirurg langs. Hier wordt de operatie nog eens besproken en kan u al uw vragen stellen. Er wordt een 3D-scan genomen die toelaat de exacte bothoeveelheid te berekenen die nodig is om de tandenboogspleet te sluiten. Er wordt een 3D-hulpstukje geprint om deze hoeveelheid af te meten tijdens de operatie. Er wordt tenslotte nog een vragenlijst voor de anesthesie ingevuld of u krijgt een uitnodiging voor een consultatie bij de anesthesisten. 

Opname en operatie

Uw kind kan vaak de dag van de operatie zelf opgenomen worden in het ziekenhuis. Er kan telkens één ouder bij het kind blijven, van aankomst in het ziekenhuis tot in de operatiezaal. 

De operatie duurt 2-3 uur.

Tijdens de operatie wordt er wat bot genomen vanuit de rechter heupkam. Via een klein sneetje en het 3D-hulpstuk dat ter voorbereiding werd gemaakt, wordt de juiste hoeveelheid verzameld. Dit sneetje wordt gesloten met onderhuidse draadjes die niet moeten verwijderd worden. Het tandvlees rond de spleet wordt geopend, de verbinding naar de neus wordt gesloten en het bot wordt in de spleet ingebracht. Tenslotte wordt het tandvlees met oplosbare draadjes gesloten, waarna de tandenboogspleet finaal gesloten is. 

Als uw kind in de ontwaakzaal toekomt, wordt u meteen verwittigd om langs te komen. Eén ouder kan opnieuw bij het kind blijven tot uw kind terug naar de kamer gaat. Meestal blijft uw kind dan nog 1 nacht in het ziekenhuis tot we zien dat de voeding goed lukt, de pijn onder controle is en uw kind goed kan rondwandelen.

Nazorg

De zorg na de ingreep is van groot belang om de genezing te bevorderen. 

Mondhygiëne

Vanaf de dag na de ingreep, is het belangrijk om de tanden 2 keer per dag te poetsen met een zachte tandenborstel en tandpasta. Uw arts schrijft u ook een mondspoelmiddel voor dat u gedurende 2 weken 3 keer per dag mag gebruiken. Na iedere maaltijd is het belangrijk om met wat water na te spoelen. Het is belangrijk dat u niet op het tandvlees poetst, maar wel op de volledige tand. 

Eten en drinken

De eerste 24 uur na de ingreep mag er geen warme drank of voeding ingenomen worden. Verder adviseren we de eerste week een volledig vloeibaar dieet om de wonde in de mond mooi te laten herstellen. De daaropvolgende 3 weken schakelen we over naar een zacht dieet waarbij scherpe hoekjes en kantjes (chips, frietjes, korsten, …) en grote kauwkrachten vermeden worden.

Medicatie

Er wordt altijd een voorschrift voor pijnstilling meegegeven bij ontslag. Het is belangrijk dit voorschrift voor de eerste 3-4 dagen na de operatie te volgen, ongeacht of er pijn is of niet. Nadien kijkt u of uw kind nog klachten heeft. Na de operatie wordt er ook gestart met een antibioticumkuur om de infectiekans zo klein mogelijk te houden.

Fysieke inspanning

Meestal heeft uw kind de eerste week het meeste last van de heup. Het is belangrijk overmatige fysieke activiteit in die eerste week te vermijden. De eerste week moet deze wonde ook droog blijven. De eerste 4 weken worden sportactiviteiten best vermeden. Baden en zwemmen zijn ten strengste afgeraden gedurende de eerste 6 weken.

Snuiten en niezen

Er geldt een snuit- en niesverbod gedurende 3 weken. De neus afvegen en ophalen mag wel. Als uw kind moet niezen, moet dit met de open mond zonder de neus dicht te knijpen. 

Hechtingen

De hechtingen ter hoogte van de heup zitten onder de huid en moeten niet verwijderd worden. De hechtingen in de mond lossen vanzelf op over een periode van 4 tot 6 weken.

Koude aanbrengen

De bovenlip kan na de operatie opzwellen en zal een maximale zwelling bereiken 3 dagen na de operatie. Ijskoeling gedurende de eerste 24 uur na de operatie kan de zwelling beperken en comfort geven.

School

Gemiddeld blijven kinderen 1 week thuis na deze operatie

Controles bij de arts

Er worden standaardcontroles ingepland 10 dagen en 6 weken na de operatie. Soms kan uw arts nog een tussentijdse controle inplannen. Op 6 weken wordt er een controle radiografie genomen.