7 dagen op 7 medisch-forensische zorg en psychische ondersteuning voor slachtoffers van seksueel geweld
Zowel volwassenen als kinderen kunnen terecht in het nieuwe Leuvense zorgcentrum. Iedereen die te maken krijgt met een aanranding of (poging tot) verkrachting kan er hulp zoeken, ook zonder een klacht te willen indienen. Een zorgcentrum na seksueel geweld (ZSG) is een multidisciplinair samenwerkingsverband tussen een ziekenhuis, de politie en het parket. Slachtoffers van seksueel geweld kunnen er 7 dagen op 7 op kosteloos medisch-forensische zorg en psychische ondersteuning krijgen.
Dr. Joke Wuestenbergs, forensisch specialist UZ Leuven en medisch coördinator van het Leuvense ZSG: “Tot nu konden patiënten bij de spoedgevallendienst terecht voor een sporenonderzoek nadat ze een klacht hadden ingediend. In het nieuwe centrum ben je ook welkom voor forensische, medische of psychische zorg als je nog niet zeker bent of je klacht wil indienen. Dat is een grote vooruitgang. Door het sporenonderzoek los te koppelen van een klachtneerlegging, krijgt het slachtoffer de tijd om een weloverwogen beslissing te nemen. Zo proberen we meer slachtoffers te bereiken en het lage aangiftecijfer na seksueel geweld te verbeteren.”
Gespecialiseerde opleiding
De focus van het zorgcentrum ligt op slachtoffers van acuut seksueel geweld: de eerste 7 dagen na de feiten zijn belangrijk om kwalitatief sporenonderzoek te kunnen doen. Dat is nodig wanneer het slachtoffer een klacht wil indienen. Als een slachtoffer klacht wil neerleggen, komt er een zedeninspecteur ter plaatse om een verhoor af te nemen. Maar ook wie na die 7 dagen nog behoefte heeft aan psychische ondersteuning, juridische hulp of medische opvolging, kan terecht in het ZSG. Het zorgcentrum volgt de slachtoffers verder op na de eerste aanmelding: ze nemen op regelmatige tijdstippen contact op om te kijken hoe het gaat en verwijzen zo nodig door naar andere hulpverlening.
Alle zorgverleners en zedeninspecteurs kregen een gespecialiseerde opleiding om met slachtoffers van seksueel geweld om te gaan. Een belangrijke rol is weggelegd voor de psychologen. Bijzondere aandacht zal ook gaan naar minderjarigen, voor wie veiligheid en bescherming na een aanmelding extra belangrijk zijn. Het ZSG werkt dan ook nauw samen met het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling.
Strijd tegen seksueel geweld
Politie en parket hebben de handen in elkaar geslagen om een team van gemotiveerde zedeninspecteurs te selecteren en op te leiden. Zij zullen de klok rond paraat staan voor slachtoffers die een klacht willen neerleggen. Samen met de andere partners werden de nodige procedures en werkprocessen uitgewerkt om naast de medische, psychosociale en forensische zorg op dat ogenblik ook de nodige politionele en justitiële zorg voor slachtoffers in het zorgcentrum na seksueel geweld te verzekeren.
Praktische info
Het ZSG Leuven is overdag bereikbaar via de algemene ontvangsthal van campus Gasthuisberg en ’s nachts via spoed. Zowel de slachtoffers van seksueel geweld zelf als iemand uit hun omgeving kunnen 24 uur op 24 contact opnemen met het zorgcentrum. Dat kan via telefoon of mail, via de hulpdiensten of de politie of door zich direct ter plaatse aan te melden in het ziekenhuis. Het Leuvense ZSG bevindt zich in het ziekenhuis op campus Gasthuisberg, gele pijl derde verdieping. Je kan het ZSG telefonisch contacteren via 016 341111 en via mail op zsg@uzleuven.be. De locatie van het Leuvense ZSG is tijdelijk: eind 2022 zal het centrum definitief onderdak krijgen in een speciaal daarvoor ingerichte afdeling naast de ingang van spoed.
Enkele reacties bij de opening van het Leuvense ZSG
Mohamed Ridouani, burgemeester van Leuven: “Het is belangrijk dat slachtoffers van seksueel geweld zo snel mogelijk gespecialiseerde lichamelijke en psychologische zorg krijgen. In het Leuvense zorgcentrum gebeurt dat in een veilige en vertrouwelijke omgeving. Het centrum is dag en nacht bereikbaar en werkt samen met de politie en het parket van Leuven.”
Sarah Schlitz, Staatssecretaris voor Gelijke Kansen: “Vandaag openen we het zevende zorgcentrum in ons land, er volgen er nog 3 andere. De recente getuigenissen over seksueel geweld in de academische wereld confronteren ons opnieuw met het feit dat er dagelijks nog te veel slachtoffers vallen. De strijd tegen seksueel geweld is dé prioriteit van de federale regering. Ik dank de vele partners die daaraan bijdragen. De zorgcentra zijn 24/7 bereikbaar, ongeacht de achtergrond van het slachtoffer. Mijn boodschap aan slachtoffers is: hier wordt naar je geluisterd, hier krijg je hulp.”
Frank Vandenbroucke, Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid: "We investeren 11,7 miljoen euro in de Zorgcentra na Seksueel Geweld. Niet alleen om de juiste zorg te bieden op een laagdrempelige manier, maar ook om via deze Zorgcentra het centrale aanspreekpunt te zijn voor de slachtoffers en alle andere hoofdrolspelers in zo’n verhaal: de politie, het parket, slachtofferhulp, de behandelende artsen, jeugdzorg, noem maar op. Zorg op maat in een veilige en geborgen omgeving, en vooral op het ritme van de slachtoffers. Dat is wat we nu doen. Leuven is het zevende Zorgcentrum dat we openen. Volgend jaar volgen er nog 3, zodat we in heel België een aanbod kunnen voorzien."
Lies Corneillie, Leuvens schepen van gelijke kansen: “Voor de aanpak van familiaal en seksueel geweld hebben we de voorbije jaren sterke samenwerkingen op poten gezet met onder meer de politie, CAW Oost-Brabant en het parket van Leuven. We weten dat heel wat slachtoffers van seksueel geweld de weg niet vinden naar hulp. De opening van dit Zorgcentrum moet die drempel verlagen. We zien het centrum als een spil in de bredere samenwerking om seksueel geweld te voorkomen en aan te pakken, net zoals we een geïntegreerde aanpak hebben tegen intrafamiliaal geweld. Gezien het belang en de meerwaarde van dit zorgcentrum voor Leuven maken we als stad, bovenop de federale middelen, nog eens 240.000 euro vrij.”
Hans Van Espen, procureur des Konings parket Leuven: “In een veilige samenleving is geen plaats voor seksueel geweld. De komst van het Zorgcentrum na Seksueel Geweld is een belangrijke stap voorwaarts in de strijd tegen seksueel geweld. Het slachtoffer wordt er onmiddellijk met alle nodige zorgen omringd en kan eventueel een klacht indienen. Een forensisch verpleegkundige neemt de nodige stalen, die minstens 6 maanden bewaard worden. Als het slachtoffer beslist om klacht neer te leggen, onmiddellijk of later, komt een speciaal opgeleide zedeninspecteur ter plaatse om een verhoor van het slachtoffer af te nemen. Zo is er een stevige basis voor het verdere strafonderzoek en strafdossier, waardoor we meer daders van deze ernstige misdrijven kunnen vervolgen voor de rechtbank. We rekenen erop dat dat zal leiden tot een grotere aangiftebereidheid bij de slachtoffers.”
Jan Spooren, provinciegouverneur Vlaams-Brabant: “De operationele start van het Zorgcentrum na Seksueel Geweld (ZSG) in UZ Leuven is opnieuw een positieve stap voor slachtoffers van acuut seksueel geweld. Met dit nieuwe centrum in Vlaams-Brabant krijgen slachtoffers van seksueel geweld professionele en gespecialiseerde opvang, zorg en opvolging. De nauwe samenwerking tussen medische en justitiële diensten, lokale en federale politie, federale en Vlaamse overheden en de multidisciplinaire aanpak staan ervoor garant dat dit centrum de belangen en rechten van het slachtoffer op de meest efficiënte wijze behartigt. Het stemt mij tevreden dat we met de politieschool van het Provinciaal Instituut voor Vorming en Opleiding Vlaams-Brabant momenteel 36 zedeninspecteurs (ZIP) hebben opgeleid, die onder andere in het ZSG ingezet kunnen worden.”
Walter Vranckx, hoofdcommissaris politie Lubbeek: “Slachtoffers van dit soort ernstige misdrijven die een klacht willen neerleggen, zullen professioneler en vooral empathisch worden benaderd door goed opgeleide zedeninspecteurs. De vrees om niet geloofd of niet ernstig genomen te worden, kan zo worden vermeden. Het is precies de holistische benadering van het ZSG en de professionele omkadering die noodzakelijk is om de drempel tot aangifte te verlagen. De unieke samenwerking tussen hulpverlening, politie en parket via de zorgcentra zal ook toelaten om verdachten makkelijker te vervolgen en het slachtoffer in de gerechtelijke procedure centraler te stellen. De gezamenlijke werkgroep werkte ook een draaiboek uit zodat elkeen, ook wie niet in een zorgcentrum terecht kan, steeds juist wordt bejegend.”
Vincent Van Quickenborne, Minister van Justitie: “Deze week wordt in de Kamer finaal gestemd over mijn voorstel voor de hervorming van het seksueel strafrecht. Daders van seksueel geweld strenger straffen is één ding. Justitie moet ook slachtoffers van seksueel geweld beter begeleiden. Vaak merken we dat slachtoffers bang zijn om klacht neer te leggen. Of ze weten niet bij wie ze terechtkunnen. Daarom zijn er onze Zorgcentra na Seksueel Geweld, een plek waar iedereen die met seksueel geweld te maken kreeg terecht kan. Daar krijgen de slachtoffers hulp op maat: van medische verzorging en psychologische bijstand tot het neerleggen van een klacht. Met dit nieuwe centrum zorgen we ervoor dat slachtoffers snel adequate hulp kunnen krijgen. Ook kan zo’n Zorgcentrum sporen afnemen. Dat is cruciaal voor een snelle vergaring van bewijsmateriaal vooraleer het te laat is. Bij een bezoek aan een zorgcentrum stijgt de aangiftebereidheid bij slachtoffers met 70 procent.”
Annelies Verlinden, Minister van Binnenlandse Zaken: “Slachtoffers van seksueel geweld moeten erop kunnen vertrouwen dat ze op professionele wijze worden onthaald en geholpen. In de Zorgcentra na Seksueel Geweld creëren we een veilige omgeving. Zedeninspecteurs maken er, dankzij hun gespecialiseerde opleiding, echt het verschil. Slachtoffers moeten zich begrepen en veilig voelen bij de politie en andere hulpverleners."