Professor Anne Debeer: “Toen ik 20 jaar geleden als neonatoloog begon te werken, lag de focus vooral op de technologie om baby’s in leven te houden. Met beademing, ingrepen en medicatie deden we er alles aan om hen te laten overleven. Dat is nog altijd erg belangrijk, maar vandaag tonen wetenschappelijke studies dat het kind daar op lange termijn een prijs voor betaalt.”
We nestelen baby’s in hun couveuse voor een echt baarmoedernestgevoel.
“De hersenen van een prematuur geboren baby zien er op negen maanden anders uit dan die van een baby die negen maanden lang in de baarmoeder zat. Ziekte, pijn, stress en de omgeving waarin een te vroeg geboren kind terechtkomt, hebben een grote impact op zijn hersenontwikkeling. Dat kan later tot gedragsstoornissen of emotionele moeilijkheden leiden. Door de zorg meer af te stemmen op het kind, hopen we om die nadelige invloed op de hersenontwikkeling te beperken.”
Baby is baas
Om de hersenontwikkeling maximaal te beschermen, krijgt de baby zoveel mogelijk huid-huidcontact met zijn ouders, slaapt hij op zijn eigen ritme en drinkt hij moedermelk als dat mogelijk is. “Daarnaast proberen we pijn en stress te verminderen, al moeten we soms onvermijdelijk invasieve procedures doen. Waar een kindje vroeger in het schelle ziekenhuislicht lag, vastgebonden in de couveuse, beperken we nu onnodige blootstelling aan licht en geluid. We nestelen baby’s in hun couveuse voor een echt baarmoedernestgevoel.”
Niet ons werkschema, maar het kind zelf dicteert het ritme van de zorg.
Een van de belangrijkste principes op de dienst neonatologie is dat er niet aan routinezorg wordt gedaan. “We observeren elke baby en stemmen de zorg af op wat de baby op dat moment aankan. Niet ons werkschema, maar het kind zelf dicteert dus het ritme van de zorg. Nauwkeurige observatie is van cruciaal belang: we kijken wat de baby ons met zijn beperkte mogelijkheden kan vertellen. Als de baby in diepe slaap is, laten we hem slapen, ook al past dat niet in het werkschema. Ook voor het voeden kijken we naar de signalen die de baby geeft.”
De psychologische begeleiding van de ouders is even belangrijk als de medische verzorging van de baby.
“Daarnaast betrekken we zo snel mogelijk de ouders bij de verzorging van hun kindje. Mama en papa zijn de primaire verzorgers van de baby en wij staan aan de zijlijn, zodat de ouders klaar zijn om het over te nemen als de baby naar huis kan. Dat kan soms beangstigend zijn voor de ouders: we betrekken hen daarom op hun eigen tempo. De psychologische begeleiding van de ouders is even belangrijk als de medische verzorging van de baby.”
Evidencebased
De nieuwe evidencebased basisprincipes voor een neonatale dienst zijn ondertussen wereldwijd aanvaard. “Je kan vandaag geen neonatale zorg meer geven zonder aandacht te hebben voor die basisprincipes. Maar dat vraagt natuurlijk extra investeringen op het vlak van infrastructuur en vooral mankracht.”
Van de verpleegkundigen vraagt die manier van werken veel flexibiliteit, een open dialoog en wederzijds vertrouwen. “Soms kan je je to-dolijst niet afwerken, omdat de baby nog slaapt. En soms moet je plots voor vier baby’s tegelijkertijd zorgen. Het werk is voor onze verpleegkundigen zonder twijfel zwaarder geworden, ook door de informatisering en nieuwe technologieën. Maar we geloven er rotsvast in dat we daarmee de baby’s een betere toekomst geven: daar doen we het voor.”