Over wetenschappelijk onderzoek en klinische studies
Naast patiëntenzorg en opleiding is ook onderzoek een kerntaak van een universitair ziekenhuis. Klinische studies zijn noodzakelijk om van bij de start betrokken te zijn bij nieuwe ontwikkelingen en technieken in de gezondheidszorg. Die nieuwe ontwikkelingen en technieken kunnen dan later toegepast worden in de patiëntenzorg.
Een klinische studie is een vorm van wetenschappelijk onderzoek bedoeld om betere behandelingen, medische hulpmiddelen en geneesmiddelen voor ziektes te vinden, om bestaande behandelingen te verbeteren, om meer over een ziekte te weten te komen of om ziektes beter te kunnen opsporen. Typisch daarbij is dat dit gebeurt in samenwerking met patiënten of gezonde vrijwilligers.
(Klinische) studies en wetenschappelijk onderzoek worden uitgevoerd in overeenstemming met de wetgeving en na goedkeuring van een ethische commissie en de betrokken overheidsinstanties.
Klinische studies en wetenschappelijk onderzoek bij neurochirurgie
Wanneer u in aanmerking komt voor een (of meerdere) van de studies op onze dienst, zal dit met u besproken worden en zal uw toestemming tot deelname gevraagd worden. Door deel te nemen, helpt u mee aan de vooruitgang van de geneeskunde, wat in het algemeen belang is van de maatschappij. De resultaten van de studie kunnen in de toekomst patiënten met een gelijkaardige aandoening helpen.
Als patiënt kunt u zelf soms voordeel hebben bij een nieuwe behandeling, maar dat is niet altijd het geval. Op basis van alle informatie die u zult krijgen over de klinische studie kunt u vrij beslissen om al dan niet deel te nemen.
Als u beslist om niet deel te nemen aan de studie, zal dat in geen enkel geval invloed hebben op uw verdere behandeling en zal dat ook de relatie met uw behandelende arts niet beïnvloeden.
Tumoren van het zenuwstelsel
Glioma-2015 studie
Titel: Lange termijn opvolging van gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven bij glioma patiënten en analyse met behulp van grootschalige beveiligde databank met wetenschappelijke gegevens.
Beschrijving: Door middel van een korte vragenlijst (‘EQ5D-5L’) zal op vaste en regelmatige tijdstippen de kwaliteit van leven bij glioma patiënten bevraagd worden. Deze gegevens zullen gekoppeld worden aan relevante medische/wetenschappelijke gegevens om de impact van bijvoorbeeld de behandeling op de kwaliteit van leven, maar ook andere wetenschappelijke vraagstellingen, te onderzoeken in een goed gedocumenteerde groep van patiënten. Deze studie heeft geen invloed op uw standaard behandeling.
- Onderzoeker: prof. dr. Steven De Vleeschouwer
- Contact: Lien Solie, Emma Larivière
LBT studie
Titel: Aanleg van een levende weefselbank van patient-derived cellijnen uit hersentumoren
Beschrijving: Om inzicht te krijgen in de rol van niet-erfelijke genetische factoren in het ontstaan van hersentumoren en hun rol in de behandeling ervan, willen we patiënt-afgeleide tumor cellijnen maken. Dit doen we door restmateriaal van de tumor, die sowieso al weggenomen wordt tijdens de operatie en die niet meer nodig is voor de diagnosestelling of behandeling, te analyseren om nieuwe pathologische en therapeutische inzichten te verwerven. Deze inzichten worden gekoppeld aan klinische gegevens om zo na te gaan wat de relevantie kan zijn voor toekomstige patiënten. Deze studie heeft geen invloed op uw standaard behandeling.
- Onderzoeker: prof. Frederik De Smet (KU Leuven) in samenwerking met prof. dr. Steven De Vleeschouwer
- Contact: Lien Solie, Emma Larivière
Smoke studie
Titel: Directe detectie van de chemische samenstelling van weefsels, inclusief geneesmiddelen, tijdens electrochirurgische dissectie
Beschrijving: Deze studie onderzoekt een detectietechniek die met een innovatief toestel de samenstelling van weefsel(-dampen) analyseert. Hiervoor willen we gebruik maken van restmateriaal dat sowieso verwijderd wordt tijdens de operatie maar niet nodig is voor diagnose of behandeling. Op basis van reeds geanalyseerde weefsels kunnen de profielen ook gebruikt worden om weefsel te identificeren. Dit zou ons in de toekomst in staat kunnen stellen om al tijdens de operatie de samenstelling van weefsel – en dus ook de grens met normaal weefsel – te identificeren, wat tot betere uitkomst zou kunnen leiden. Deze studie heeft geen invloed op uw standaard behandeling.
- Onderzoeker: prof. dr. Steven De Vleeschouwer, prof. dr. Tom Theys
- Contact: Emma Larivière
HSI studie
Titel: Hyperspectraal beeldvorming bij laaggradige gliomen tijdens de operatie
Beschrijving: In deze studie willen we tijdens de ingreep van tumorverwijdering bijkomende beeldopnames maken met een innovatieve camera van IMEC, bovenop de andere beeldvormingstechnieken die vòòr, tijdens en na de operatie standaard gebruikt worden. Door het koppelen en analyseren van al deze beelden willen we kijken of er in deze nieuwe beelden van de ‘hyperspectraal’ camera kenmerken te vinden zijn die in de toekomst zouden kunnen helpen bij het nauwkeuriger bepalen van het onderscheid tussen tumor- en normaal hersenweefsel tijdens de operatie. Deze studie heeft geen invloed op uw standaard behandeling.
- Onderzoeker: prof. dr. Steven De Vleeschouwer, in samenwerking met IMEC vzw en Carl Zeiss NV
- Contact: Lien Solie
SonoFIRST studie
Titel: Gerandomiseerde, open-label en multicentrische klinische proef van fase II in nieuw gediagnosticeerde glioblastoma, behandeld met chirurgie, radiochemotherapie en aanvullende temozolomide chemotherapie +/- opening van de bloed-hersenbarrière door middel van ultrageluiden
Beschrijving: In deze studie wordt de doeltreffendheid geëvalueerd van SonoCloud-9, een experimenteel medisch hulpmiddel dat tijdens de verwijdering de hersentumor (glioblastoma) geïmplanteerd wordt in de hersenen. De helft van de deelnemers krijgt de standaardbehandeling; chirurgie, gevolgd door radiotherapie en chemotherapie. De andere helft krijgt dezelfde standaardbehandeling met daarenboven de plaatsing van het experimenteel medische hulpmiddel, dat de standaardbehandeling mogelijks verbetert. Dit implantaat zal op bepaalde momenten in de behandeling geactiveerd worden en door middel van ultrasone golven de toegankelijkheid van de hersenen voor de chemotherapie en cellen van het immuunsysteem verhogen.
https://sonofirst-trial.eu/en/
- Onderzoeker: Prof. Dr. Steven De Vleeschouwer, gecoördineerd door AP-HP Assistance Publique Hôpitaux de Paris
- Contact: Lien Solie, Emma Larivière
PROGRAM studie (opent weldra)
Titel: Wakkere mapping of slapende mapping versus geen mapping voor hooggradige glioom resecties: een prospectieve, internationale, multicentrische, 3-arm cohort studie
Beschrijving: Wanneer een hooggradig glioom gelegen is in een functioneel hersengebied, is er behoefte aan een techniek van opereren waarbij meer tumor verwijderd kan worden en tegelijkertijd beschadiging van belangrijke gebieden zoveel mogelijk kan worden voorkomen. Dit kan door het testen (“mapping”) van belangrijke hersengebieden tijdens de operatie waarbij de patiënt zowel ‘wakker’ als ‘slapend’ kan zijn. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in verschillende ziekenhuizen binnen Europa en de VS en heeft meerdere doelen: 1) bij welke techniek hebben patiënten minder uitvalsverschijnselen na de operatie; 2) bij welke techniek kan de chirurg het meeste tumorweefsel weghalen.
Welk type operatie u krijgt is niet afhankelijk van deelname aan de studie, dit wil zeggen dat een bepaald type operatie aan u zal voorgesteld worden op basis van uw medische toestand en niet op basis van uw beslissing om wel of niet deel te nemen aan deze studie.
- Onderzoeker: prof. dr. Steven De Vleeschouwer, in samenwerking met Erasmus MC Rotterdam
- Contact: Lien Solie, Emma Larivière
Wervelkolomaandoeningen
Pilot DCM studie
Titel: Multimodale diagnostische work-up in patiënten met degeneratieve cervicale myelopathie (DCM): een pilotstudie
Beschrijving: In deze studie willen we uitgebreide radiologische, neurofysiologische en klinische onderzoeken uitvoeren bij patiënten met degeneratieve cervicale myelopathie die hiervoor een ingreep zullen ondergaan in hun standaardbehandeling. Dit is een pilotproject als voorbereiding op grote prospectieve studies om zo te evolueren naar een gepersonaliseerde beoordeling voor elke patiënt die de snelheid en ernst van ziekteprogressie kan voorspellen en om patiënten gericht te selecteren voor chirurgie.
- Onderzoeker: prof. dr. Joost Dejaegher
- Contact: Lien Solie
Pilot Belgian Spine Registry
Titel: Nationaal wervelkolomregister
Beschrijving: Dit nationaal pilot project verzamelt diagnostische en therapeutische gegevens over wervelkolombehandelingen en meet vooraf en op vaste tijdstippen na de interventie pijn, functieverlies en verlies aan levenskwaliteit aan de hand van gestandaardiseerde vragenlijsten. De bedoeling van het pilot project is om na te gaan of het haalbaar is om de kwaliteit van de Belgische spinale zorg op grote schaal te monitoren. Naast het onderzoeken van de haalbaarheid levert dit project zeer nuttige feedback voor de artsen aan de hand waarvan ze de kwaliteit van zorg kunnen blijven optimaliseren.
- Onderzoeker: prof. dr. Bart Depreitere
- Contact: Dominike Bruyninckx, Phaedra Lebegge
Biomarker studie bij ruggenmergtrauma
Titel: Identificatie van het duale karakter van de immuunrespons na ruggenmergschade
Beschrijving: Dit is een multicenter studie geleid door het team van prof. V. Somers (UHasselt) die onderzoekt of in het bloed van patiënten met een ernstig ruggenmergtrauma biomerkers kunnen gevonden worden die toelaten de prognose van de neurologische uitvalsverschijnselen beter te voorspellen.
- Onderzoeker: prof. dr. Bart Depreitere
- Contact: Dominike Bruyninckx, Phaedra Lebegge
WABS – Work After Back Surgery
Titel: Work After Back Surgery - Werken na een rugoperatie
Beschrijving: Deze Belgische multicenter studie onderzoekt bij patiënten die een rugoperatie ondergingen het effect van generalisatie van beweging gerelateerde pijn en vermijdingsgedrag op pijnbeleving, functioneren, levenskwaliteit en duurzame werkhervatting.
- Onderzoeker: prof. dr. Bart Depreitere
- Contact: Dominike Bruyninckx, Phaedra Lebegge
Spinale metastasen en Stereotactic Body Radiation Therapy
Titel: De efficiëntie van stereotactische radiotherapie ter preventie van recidief ruggenmergcompressie bij patiënten die een operatie en radiotherapie ondergaan voor een epidurale spinale metastase ontstaan uit een solide tumor
Beschrijving: Deze studie onderzoekt de efficaciteit van stereotactische spinale radiotherapie om herval van ruggenmergcompressie te vermijden bij patiënten die chirurgie ondergingen voor een symptomatische wervelkolommetastase. De lange termijn resultaten worden vergeleken met een historische cohorte patiënten die conventionele radiotherapie ondergingen.
- Onderzoeker: prof. dr. Bart Depreitere
- Contact: Dominike Bruyninckx, Phaedra Lebegge
Arthrodese studie
Titel: Implementatie van een evidence-based zorgpad voor 1- en 2-niveau lumbale fusies
Beschrijving: Deze prospectieve observationele studie onderzoekt de effecten op het functioneel herstel en de werkhervatting van een geoptimaliseerd revalidatie zorgpad bij patiënten die een lumbale fusie op 1 of 2 niveaus ondergaan. De resultaten worden vergeleken met die van een groep patiënten die intensief gevolgd werden en de standaard revalidatie kregen.
- Onderzoeker: prof. dr. Bart Depreitere
- Contact: Dominike Bruyninckx, Phaedra Lebegge
Pediatrische neurochirurgie
Geen lopende studies
Cerebrovasculaire afwijkingen
Geen lopende studies
Neuromodulatie
Medtronic Registry
Titel: Product Surveillance Registry (PSR) Medtronic
Beschrijving: Patiënten die behandeld worden met een device (pomp of stimulator) van Medtronic op de dienst Neurochirurgie komen in aanmerking om deel te nemen aan deze registratiestudie. Het betreft een voortdurende verzameling van gegevens over de ervaring van patiënten over hun device van Medtronic en over de prestatie van het product. Het doel ervan is om te kijken hoe het device presteert na het op de markt brengen ervan en om klinisch bewijs te verzamelen voor de ontwikkeling en de verbetering ervan.
- Onderzoeker: prof. dr. Tom Theys, prof. dr. Bart Nuttin, prof. dr. Philippe De Vloo
- Contact: Sophie Hoornaert, Anaïs Van Hoylandt
Studie van elektrische signalen afkomstig van het zenuwstelsel bij kandidaten voor neuromodulatie
Beschrijving: Deze studie bestudeert specifieke functies van het zenuwstelsel door het meten van de elektrische signalen afkomstig van de elektroden van de neurostimulator gedurende het uitvoeren van taken (computertaken, fietsen, wandelen,..).
- Onderzoeker: prof. dr. Tom Theys
- Contact: Anaïs Van Hoylandt
fMRI in Deep Brain Stimulation
Beschrijving: Diepe hersenstimulatie is een neurochirurgische techniek die specifieke neurologische en psychiatrische aandoeningen kan behandelen, zoals epilepsie en de ziekte van Parkinson. In deze patiënten wordt een bepaald punt (target) in de hersenen gestimuleerd met een elektrode.
Om het achterliggende hersennetwerk achter deze stimulatie te onderzoeken, willen we graag op fMRI beelden de verschillen in hersenactivatie voor en na stimulatie bekijken.
Wanneer we het betrokken netwerk kunnen kaderen, kan dit ook implicaties houden voor toekomstige therapeutische targets voor hersenstimulatie.
- Onderzoeker: prof. dr. Tom Theys
- Contact: Anaïs Van Hoylandt
TETRACOM // non-invasive BMI
Titel: Studie ter verbetering van de communicatie bij patiënten met tetraplegie of anarthrie
Beschrijving: Deze studie beoogt het verbeteren van communicatie bij patiënten met ernstige neurologische beperkingen ten gevolge van schade aan de hersenstam of het ruggenmerg door gebruik te maken van brain-machine interface (BMI) technologie.
- Onderzoeker: prof. dr. Tom Theys
- Contact: Anaïs Van Hoylandt
Epilepsiechirurgie
Studie van hersenactiviteit bij kandidaten voor epilepsiechirurgie
Beschrijving: De studie wordt voorgesteld bij patiënten die elektroden ingeplant krijgen in het kader van epilepsie-workup. Door het meten van de elektrische signalen is het mogelijk om specifieke functies van de hersenen te bestuderen. Dit kan bijvoorbeeld door het tonen van beelden op een computerscherm of het uitvoeren van eenvoudige opdrachten terwijl deze signalen tegelijk worden opgenomen. Dit heeft als voordeel een beter zicht te krijgen op belangrijke functionele hersengebieden.
Het doel van de studie is om dankzij het gebruik van micro-elektroden enerzijds meer inzicht te verkrijgen in het netwerk betrokken bij epilepsie en anderzijds meer inzicht te verkrijgen in de werking van de hersenen.
- Onderzoeker: prof. dr. Tom Theys
- Contact: Anaïs Van Hoylandt
Single Cell
Titel: Single Cell Analyses of Human Brain
Beschrijving: Dit is een studie in samenwerking met VIB Center for Brain and Disease Research van de KU Leuven. Er wordt via een klein stuk restweefsel (weefsel dat sowieso door de chrirurg wordt weggenomen in de ingreep) onderzoek gedaan op de celtypes, de celactiviteit en het celstadium in het menselijke hersenweefsel.
https://celpercel.sites.vib.be/nl
- Onderzoeker: prof. dr. Tom Theys
- Contact: Anaïs Van Hoylandt
Perifere zenuwchirurgie
FOOTDROP
Titel: Een prospectieve, multicentrische, gerandomiseerde, gecontroleerde PILOOT studie met parallelle groepen ter vergelijking van de conservatieve en chirurgische behandeling van dropvoet in nervus peroneus entrapment.
Beschrijving: Patiënten met een dropvoet die de diagnose kregen van een beknelling van de peroneuszenuw komen in aanmerking voor deze studie. In deze studie worden twee verschillende manieren van behandelen in de dagelijkse praktijk vergeleken met elkaar, nl. een conservatief beleid met kinesitherapie of chirurgie. Er zal worden gekeken via welke behandelingsarm de gangproblemen het beste recupereren.
https://www.footdroptrial.com/
- Onderzoeker: prof. dr. Tom Theys
- Contact: Sophie Hoornaert
IMAFIB:
Titel: De rol van verschillende beeldvormingsmodaliteiten in peroneus neuropathie (beknelling van de kuitbeenzenuw)
Beschrijving: In deze studie willen we nagaan of een meer geavanceerde MRI beeldvormingstechniek (diffusion tensor imaging of DTI) toepasbaar is in patiënten met een beknelling van de kuitbeenzenuw. Indien DTI inderdaad bruikbaar is, zouden we deze techniek willen vergelijken met de beeldvormingstechnieken die dagelijks gebruikt worden (MRI en echografie) om een idee te krijgen over wel onderzoek het meest geschikt is voor de diagnose en opvolging van deze patiënten.
- Onderzoeker: prof. dr. Tom Theys
- Contact: Sophie Hoornaert
Algemene neurochirurgie
Reset ASDH
Titel: Gerandomiseerde evaluatie van chirurgie bij ouderen met een traumatisch acuut subduraal hematoom
Beschrijving: Het aandeel van ouderen in de populatie van patiënten met een hersentrauma neemt gestaag toe. Hersentrauma bij ouderen verschilt in veel aspecten van hersentrauma bij jongere volwassenen. Evenwel bestaan er geen goede richtlijnen die de specifieke zorg voor oudere patiënten met een hersentrauma moeten sturen. Deze Belgisch-Nederlandse multicenter studie onderzoekt of vroege chirurgie bij ouderen met een traumatisch acuut subduraal hematoom resulteert in een betere prognose dan een aanvankelijk observerende houding.
- Onderzoeker: prof. dr. Bart Depreitere
- Contact: Dominike Bruyninckx, Phaedra Lebegge
TBI elderly
Titel: De impact van traumatisch hersenletsel bij ouderen: een prospectieve studie
Beschrijving: Om de bijzondere zorgnoden van hersentrauma bij ouderen beter te specifiëren, probeert dit onderzoek aan de hand van bestaande databases, literatuuronderzoek, focus-groepen en een prospectieve observationele studie (met MR beeldvorming en IQ testen na 6 maanden) de bijzondere karakteristieken van dit steeds frequenter voorkomend probleem grondig in kaart te brengen.
- Onderzoeker: prof. dr. Bart Depreitere
- Contact: Dominike Bruyninckx, Phaedra Lebegge
L-PRF (Leukocyte- and Platelet-Rich Fibrin) studie
Titel: L-PRF in craniale chirurgie: een prospectieve, gerandomiseerde trial
De rol van L-PRF in membranen in endoscopische endonasale schedelbasis reconstructie
Beschrijving: Via deze studie willen we de werkzaamheid en de veiligheid van een lichaamseigen fibrine membraan van leukocyten en bloedplaatjes (L-PRF) vergelijken met de standaard lichaamsvreemde materialen (Tachosil en Tisseel) die momenteel gebruikt worden voor het sluiten van het hersenvlies. De helft van de deelnemers krijgt de standaard behandeling met lichaamsvreemd materiaal en de andere helft krijgt een behandeling met de lichaamseigen L-PRF. Het lichaamseigen L-PRF wordt bekomen na eenvoudige verwerking van uw bloed.
- Onderzoeker: prof. dr. Tom Theys, prof. dr. Johannes van Loon
- Contact: Birgit Coucke (doctoraatstudent), Anaïs Van Hoylandt
LESION
Titel: LESION: selectieve neurolgische deficits
Beschrijving: In deze studie wordt de werking en de organisatie van het zenuwstelsel in kaart gebracht. Via specifieke taken (bewegen, computertaken, taaloefeningen,..) wordt de functie van de hersenen in detail nagegaan door het resultaat van deze taken in verband te brengen met de betrokken hersenstructuren.
- Onderzoeker: prof. dr. Tom Theys
- Contact: Anaïs Van Hoylandt
CSF 3S
Titel: Vergelijking van verschillende plaatsen voor staalname van cerebrospinaal vocht bij een ventriculo-externe drain.
Beschrijving: Het plaatsen van een ventriculo-externe drain (VED) is een vaak gebruikte neurochirurgische procedure, bijvoorbeeld bij patiënten die een hersentrauma of hersenbloeding doormaakten. Het doel van een dergelijke drain is om cerebrospinaal vocht (CSV) af te voeren naar een extern reservoir en/of om de hersendruk te meten. Bij patiënten met een VED wordt routinematig twee- of driemaal per week een staal CSV afgenomen om infecties van de hersenventrikels vroegtijdig op te sporen en zo nodig te behandelen. De neurochirurg neemt dit staal door met een spuit via een kraantje kort bij het hoofd van de patiënt de vloeistof rechtstreeks uit de hersenventrikels op te zuigen. Deze techniek is echter niet volledig zonder gevaar. In uitzonderlijke gevallen kan het opzuigen van hersenvocht een infectie, bloeding of trauma in de hersenen uitlokken. Een alternatieve methode bestaat eruit om een staal uit het externe reservoir te nemen. Het risico op infecties is hier quasi onbestaande. Deze studie bestaat eruit om bij elke patiënt gelijktijdig een staal uit de hersenventrikels (routinestaal) en een staal uit het externe reservoir (studiestaal) af te nemen en te onderzoeken of beide stalen dezelfde eigenschappen hebben. Indien dit het geval zou blijken is het in de toekomst mogelijk om enkel een staal uit het externe reservoir af te nemen.
- Onderzoeker: prof. dr. Philippe De Vloo
- Contact: Dominike Bruyninckx, Phaedra Lebegge