Bij een op de drie mensen met epilepsie hebben geneesmiddelen weinig effect. Als ze ook regelmatig epileptische aanvallen hebben, kunnen ze in aanmerking komen voor epilepsiechirurgie. Mensen met veel epilepsie-aanvallen hebben het erg moeilijk om een normaal sociaal leven te leiden. Als geneesmiddelen geen vat krijgen op de aandoening, kan een neuroloog na een uitgebreide prechirurgische evaluatie beslissen om een hersenoperatie te laten uitvoeren. Een weefselverbranding via elektrodes bestaat al geruime tijd, maar het verschroeien van het hersenweefsel dat de epilepsie veroorzaakt, verloopt daarbij minder gecontroleerd. Een nieuw alternatief is een uiterst fijne laser in combinatie met een precieze MRI als gps.
De hersenchirurg boort daarbij een miniscuul gaatje in de schedel, waarna hij doorheen het hersenvlies een smal buisje met aan het uiteinde een laser in de hersenen schuift. Een CT-scan in de operatiezaal checkt of het buisje op exact de juiste plaats zit. Daarna wordt de patiënt van het operatiekwartier naar de MRI-scanner gebracht, waar de chirurg via intelligente software haarfijn kan berekenen waar hij precies weefsel wil wegbranden en op welke temperatuur. Het buisje wordt dan stapsgewijs langs het abnormale hersenweefsel bewogen. Zo kan de laser uiterst nauwkeurig zijn werk doen en het hersenweefsel dat de epilepsie veroorzaakt wegbranden. De chirurg ziet daarbij in real time de resultaten op het scherm.
"Een uiterst fijne laser in combinatie met een precieze MRI als gps"prof. dr. Tom Theys
Wegbranden met laserprecisie
Het verbranden van hersenweefsel houdt risico’s in. Door de ingreep te doen in de MRI-scanner, die temperatuursveranderingen kan meten, kan de chirurg op elk moment zien wat de temperatuur is in het weefsel dat hij wil wegbranden en in het hersenweefsel dat errond ligt. Bepaalde zenuwbanen rond het ‘slechte’ hersenweefsel kunnen cruciaal zijn voor het zicht, het lezen, de motoriek of de spraak. Het is daarom erg belangrijk om op een gecontroleerde manier het foute hersenweefsel weg te branden.
In het buisje dat in de hersenen gaat, zit bovendien een holte waardoor water stroomt om de laser af te koelen en de temperatuur heel nauwkeurig te regelen. De laserbehandeling duurt, in vergelijking met een klassieke operatie om hersenweefsel te verwijderen, minder lang en de ingreep zelf is veel minder belastend voor de patiënt. Zijn herstel verloopt daarom ook sneller dan bij een traditionele hersenoperatie.
Delicate hersenoperatie
Omdat epilepsie moeilijk op korte termijn te evalueren is, doen de artsen nog geen uitspraken over de resultaten van de ingreep op lange termijn. Feit is wel dat de patiënt die in UZ Leuven geopereerd werd voor de operatie meerdere grote epilepsie-aanvallen per dag had en tot nu, een maand na de operatie, alleen nog een paar kleinere niet-hinderlijke aanvallen heeft gehad.
Prof. dr. Tom Theys, neurochirurg in UZ Leuven: “Zo’n laserbehandeling is een delicate hersenoperatie, maar de ingreep verliep technisch perfect. Het abnormale hersenweefsel werd weggebrand zonder dat we het gewone hersenweefsel moesten beschadigen. Het feit dat we gecontroleerd en in real time het hersenweefsel kunnen verschroeien, is een belangrijke meerwaarde. Het zou goed zijn om met alle epilepsiecentra samen te bekijken hoe we in België deze vrij dure techniek kunnen aanbieden aan een beperkt aantal patiënten die het echt nodig hebben.”
De nieuwe methode bestond al in de VS en maakt nu ook in Europa zijn intrede voor een selecte groep patiënten met epilepsie . Ook voor diepgelegen hersentumoren werd de techniek wereldwijd al met succes toegepast. In België betaalt het Riziv de kosten van ingreep nog niet terug, waardoor UZ Leuven en het bijzonder solidariteitsfonds bijdroegen aan de kosten voor deze eerste patiënt. De ingreep is een samenwerking tussen de diensten neurologie, anesthesiologie, radiologie en neurochirurgie.