Meer dan 50 Vlaamse ziekenhuizen rapporteerden de sterfte- en overlevingscijfers van alle patiënten met rectumkanker die ze tussen 2015 en 2017 behandelden. In vergelijking met het vorige rapport van vier jaar geleden, blijkt dat de resultaten na rectumkankerbehandeling blijven verbeteren. Wel zijn er nog steeds grote verschillen tussen Vlaamse ziekenhuizen. Zo behandelt UZ Leuven jaarlijks het grootste aantal patiënten én kan het de beste overlevingscijfers voorleggen.
Overlevingskansen blijven stijgen
Voor patiënten die chirurgisch behandeld werden in UZ Leuven daalde de mortaliteit binnen 30 dagen na de operatie van 0,7% naar 0,4%. De 90-dagenmortaliteit nam nog sterker af, van 1% naar 0,4%. UZ Leuven doet het daarmee significant beter dan het Vlaamse gemiddelde.
Prof. dr. André D’Hoore, diensthoofd abdominale heelkunde in UZ Leuven: “De afgelopen jaren is het sterfterisico van alle patiënten die in UZ Leuven een ingreep kregen spectaculair gedaald. En dat ondanks dat onze patiënten steeds ouder zijn en vaker ook andere ziektes zoals diabetes en cardiovasculaire aandoeningen hebben.”
Ook de overlevingscijfers vijf jaar na de diagnose van rectumkanker zijn zo’n 10% beter in UZ Leuven dan het gemiddelde van alle Vlaamse ziekenhuizen. Voor de patiënten die een ingreep ondergingen in UZ Leuven, bedraagt de kans op overleven na drie jaar 93,6% en na vijf jaar 80%.
Volumenorm nodig
Omdat de behandeling van rectumkanker zo complex en multidisciplinair is, moeten ziekenhuizen voldoende patiënten opvolgen om zorgkwaliteit te kunnen opbouwen, meten en zo nodig bijsturen.
Prof. dr. D’Hoore: “Het is opmerkelijk dat meer dan de helft van alle Vlaamse ziekenhuizen jaarlijks zo weinig patiënten met rectumkanker behandelt dat er geen betrouwbare overlevingscijfers zijn. Dat maakt kwaliteitscontrole moeilijk. Experten raden al langer een volumenorm aan, waarbij elk ziekenhuis jaarlijks een minimum aantal patiënten moet opvolgen, zoals in verschillende andere landen al bestaat. Zo’n volumenorm kan bijvoorbeeld worden opgelegd door de overheid of afgesproken binnen ziekenhuisnetwerken.”
De afgelopen jaren is het sterfterisico van patiënten die in UZ Leuven een ingreep kregen voor rectumkanker spectaculair gedaald.Prof. dr. André D'Hoore, diensthoofd abdominale heelkunde in UZ Leuven
Innovatieve en multidisciplinaire aanpak
Rectumkanker vraagt een complexe en multidisciplinaire behandeling. Eerst bepaalt het multidisciplinaire team via allerlei onderzoeken of de patiënt best meteen een ingreep krijgt of dat een voorbehandeling met chemotherapie en/of bestraling aangewezen is.
Prof. dr. D’Hoore: “De dienst abdominale heelkunde speelde een pioniersrol in het ontwikkelen van minimaal invasieve transanale chirurgie, waardoor de meeste rectumtumoren op een minder ingrijpende manier verwijderd kunnen worden.”
De ingreep is misschien het belangrijkste, maar toch maar één onderdeel van het behandeltraject bij rectumkanker. Prof. dr. Albert Wolthuis, abdominaal en colorectaal chirurg: “We zien dat postoperatieve mortaliteit vooral te wijten is aan een ‘failure to rescue’ bij complicaties.”
Prof. dr. Eric Van Cutsem, hoofd digestieve oncologie in UZ Leuven: “Een sterk multidisciplinair team is bij de opvolging na de ingreep cruciaal en zeker ook bij het uittekenen van de behandelingsstrategie. Onze excellente resultaten zijn een weergave van de expertise en inspanningen van het hele team, bestaande uit artsen, verpleegkundigen, stomaverpleegkundigen, verpleegkundig specialisten, kinesisten ...”
Het Vlaams Instituut voor Kwaliteit van Zorg (VIKZ) verzamelde alle gegevens van de deelnemende ziekenhuizen en stelde ze beschikbaar op www.zorgkwaliteit.be, waar ze ook worden toegelicht en kunnen worden vergeleken.