Giant cell arteritis
Giant cell arteritis is de meest voorkomende vorm van vasculitis, een ontstekingsziekte van de bloedvaten. De aandoening wordt ook wel arteriitis temporalis genoemd, en komt vooral voor bij mensen ouder dan 50 jaar. Zo’n 1% van alle vrouwen en 0.5% van alle mannen krijgt er tijdens hun leven mee te maken. Bij GCA zijn de grotere bloedvaten aangetast: de aorta of slagader en haar aftakkingen. De oorzaak is ongekend, maar typische symptomen zijn hoofdpijn, vermoeidheid, stijfheid in de schouder- en bekkengordel en pijn aan de kaken bij het kauwen.
Giant cell arteritis kan opgespoord worden met behulp van een PET-scan, waarbij de radioactieve stof fluoro-deoxy-glucose (FDG) wordt toegediend. Die stof vestigt zich op die plaatsen in het lichaam waar glucose het meest wordt opgenomen, wat wijst op ontsteking. Bij GCA is dat meestal in de wand van de grote lichaamsslagader, de bloedvaten die naar de armen gaan, en een aantal bloedvaten in het hoofd.
Hoewel een behandeling met cortisone de aandoening grotendeels kan genezen, zijn er toch enkele risico’s verbonden aan GCA. Eén daarvan is het verbreden van de diameter van de aorta, met eventuele scheuring tot gevolg (een aorta-aneurysma). Die complicatie komt maar zelden voor en vaak pas na enkele jaren, maar tot nu toe was niet geweten welke patiënten het meest risico liepen op zo’n risicovolle verbreding.
Risicopatiënten van dichtbij opvolgen
Een prospectieve studie, uitgevoerd op de dienst algemeen inwendige geneeskunde in UZ Leuven, wijst nu uit dat patiënten bij wie de bloedvaten het meest FDG opnamen tijdens de PET-scan - wat wijst op meer ontsteking - achteraf ook de meeste verbreding van de aorta vertoonden. Voor de studie werden in totaal 106 patiënten met GCA opgevolgd over een verloop van 12 jaar. Bij diagnose ondergingen ze allemaal een FDG-PET-scan. Nadien kwamen de patiënten jaarlijks terug voor een CT-scan van de aorta, waarbij de diameter op zes verschillende hoogtes van de aorta nauwkeurig gemeten werd.
Hebben patiënten een duidelijk ontstoken aorta, dan is het aangeraden dat ze van dichtbij opgevolgd worden, om zo een dreigend aorta-aneurysma op tijd te herkennen.
Prof. dr. Daniel Blockmans
Prof. dr. Daniel Blockmans, arts-specialist algemene inwendige geneeskunde in UZ Leuven: “De PET-scan kan een belangrijke rol spelen bij het inschatten van het verdere verloop van giant cell arteritis. Uit de studie blijkt dat het aangeraden is dat patiënten met de aandoening bij diagnose best een PET-scan ondergaan. Hebben ze een duidelijk ontstoken aorta, dan kunnen ze van dichtbij opgevolgd worden, om zo een dreigend aorta-aneurysma op tijd te herkennen.”
Meer weten?
- De studie, uitsluitend uitgevoerd in UZ Leuven, werd gepubliceerd in het medische vakblad Annals of Internal Medicine.
- De studie gebeurde in het kader van het PhD-onderzoek van dr. Lien Moreel. Dr. Moreel werkt onder andere als ASO op de dienst algemene inwendige geneeskunde in UZ Leuven. Voor haar onderzoek voert zij verschillende retrospectieve en prospectieve observationele klinische studies uit over de diagnostiek, klinische patronen en opvolging van polymyalgia rheumatica en giant cell arteritis.
In UZ Leuven ondergaan de meeste patiënten met GCA standaard een PET-scan.