Beknopte geschiedenis
Allerheiligen was oorspronkelijk een dag waarop alle martelaren van de kerk werden herdacht. Het feest wordt al sinds de vierde of vijfde eeuw gevierd. Aanvankelijk vond het feest jaarlijks plaats op 13 mei. In 844 verving paus Gregorius IV die datum door 1 november, volgens de regel van Benedictus de begindag van de winterperiode. Binnen de katholieke kerk is Allerheiligen een zogeheten hoogfeest. In de protestantse kerk worden Allerheiligen en Allerzielen niet gevierd.
Allerzielen valt ieder jaar op 2 november, dus een dag na Allerheiligen, en is de dag waarop gebeden wordt voor alle gestorvenen. Het woord is afgeleid van ‘gedachtenis aller zielen’. Het christelijke feest dateert oorspronkelijk uit de tiende eeuw, toen de heilige abt Odilo van Cluny (ca. 961-1049) gelovigen in Bourgondië opdroeg om op de dag na Allerheiligen alle overleden gelovigen te herdenken (988). Hij baseerde zich daarbij weer op een oude monastieke traditie in Spanje. Pas sinds de veertiende eeuw werd Allerzielen algemeen gevierd binnen de katholieke kerk.
Beleving
Ten aanzien van heiligen doen vaak foutieve voorstellingen de ronde. Een eerste is dat heiligen uitsluitend voor te stellen in hun uiteindelijke staat, in de heerlijkheid van hun heiligverklaring. In werkelijkheid behoren zij allereerst net zoals wij allemaal tot het gewone leven. Zij waren of zijn mensen zoals wij, maar zijn er doorheen hun leven (kort of lang) wel in geslaagd om meer en meer toe te groeien naar God en hun medemensen.
Vaak ook stellen wij ons heiligen voor als een soort supermensen die ver verheven zijn boven ‘gewone’ mensen. Maar als wij wat dichterbij naar hen kijken zien we dat ook bij hen de menselijke karakterfouten of tekortkomingen vaak niet overwonnen worden. Zij blijven onderhevig aan hun passies, maar slagen er wel in die zo goed mogelijk in te zetten voor hun dienst aan God en de medemensen. Heiligheid kunnen we dus omschrijven als een soort van bekeerde passie.
We kunnen dus niet anders dan Allerheiligen en Allerzielen bij elkaar te houden; als een feest waarop we ontelbare heiligen herdenken, door velen gekende en door de Kerk erkende en minder gekende. Die misschien alleen wij herkennen als heilig in het gewone leven dat ze geleid hebben.
Het zijn feesten die ons uitnodigen stil te staan bij onze eigen sterfelijkheid en ons daarom oproepen de tijd die ons hier gegeven is zo goed mogelijk te benutten, voor het heil van onszelf en onze medemensen.
