Personendosimetrie

De beroepshalve blootgestelde personen - of het nu werknemers, studenten, stagiairs, of zelfstandige artsen zijn - moeten een dosimeter op borsthoogte dragen om de effectieve dosis voor het ganse lichaam te meten.

Wanneer een loodschort wordt gedragen, wordt de dosimeter onder de loodschort gedragen. Wanneer er een risico bestaat dat de jaarlijkse effectieve dosis 6mSv of meer bedraagt, wordt een 2e dosimeter boven de loodschort gedragen om bij de dosisberekening rekening te kunnen houden met de blootstelling van die gedeelten van het lichaam die niet beschermd zijn.

Wanneer er meer specifiek wordt gevreesd dat er een gedeelte van het lichaam bestraald zou kunnen worden, kunnen er een of meerdere specifieke dosimeters worden gedragen (bv: dosimeters voor de handen, vingers, enkels, ooglens, …). Zij zijn verplicht in de gevallen waarin 3/10 van de jaarlijkse dosislimiet voor deze specifieke lichaamsdelen kunnen worden overschreden. In de medische sector wordt er bij voorbeeld voor de technologen in de nucleaire geneeskunde, of de practici in de interventionele radiologie/cardiologie, op basis van een risico-onderzoek, vaak gepleit voor een dosimetrie van de handen.

De dienst erkende deskundige voor de fysische controle en de erkende arbeidsarts moeten worden geraadpleegd bij de keuze van een dosimetrie en een dosimetrisch toezichtsprogramma, aangepast aan een specifieke werkplaats.

Wanneer er tussen een exploitant en een externe onderneming (contracterende firma) werd vastgelegd dat het dosimetrisch toezicht op de werknemers van deze firma door deze laatste wordt verricht, dan moet de exploitant er zich via zijn deskundige in de fysische controle van vergewissen dat dit toezicht minstens equivalent is met dat van zijn eigen werknemers.

De deskundige erkend voor fysische controle en de erkende arbeidsarts zijn wettelijk gezien samen verantwoordelijk voor de bepaling van de doses van de blootgestelde personen. De dienst voor fysische controle maakt voor de exploitant een boekhouding op van de doses van de personeelsleden op basis van de gegevens van de dosimetrische dienst en deelt deze geregeld mee aan de erkende arts die hier nauwlettend toezicht op houdt vanuit gezondheidsoogpunt.

De exploitant is verantwoordelijk voor de overdracht van de beroepshalve doses naar het centrale blootstellingsregister. Deze opdrachten vinden plaats onder toezicht van de erkende deskundige voor de fysische controle. Deze opdracht kan ook gedelegeerd worden naar de dienst voor externe dosimetrie. 

De exploitant zorgt ervoor dat elke beroepshalve blootgestelde persoon toegang heeft tot zijn individuele dosimetrische toezichtsresultaten.

Als werknemer kan u ook zelf uw opgelopen dosissen raadplegen via myprodose.fanc.be . De dosissen zijn steeds pas na een periode van 4 maanden raadpleegbaar. Heeft u vragen over de opgelopen dosis, of wenst u sneller uw dosis te kennen, kan u contact opnemen met uw dienst fysische controle.

Elke gemonitorde persoon krijgt minstens 2 persoonlijke dosimeters ter beschikking, hetzij met een groene, hetzij met een rode markering. Bij het begin van de maand worden de dosimeters van één bepaalde kleur (bv. groen) naar ons toegestuurd voor uitlezing, en dit ten laatste omstreeks de 10de van elke maand.  Ondertussen wordt de andere dosimeter (in dit geval de rode) gedragen.

De dosimeters worden op onze dienst uitgelezen. Omstreeks de 25ste van elke maand worden de uitgelezen dosimeters teruggezonden naar de klant. Na omwisseling zendt deze de gedragen dosimeters op hun beurt naar onze dienst voor uitlezing.

Door onze dienst wordt samen met de dosimeters een afgedrukte versie van de geleverde prestaties meegestuurd in een maandverslag.

Afhankelijk van het aantal dosimeters worden deze verzonden in gewatteerde enveloppen, postpacks of bij grote hoeveelheid in een hiervoor geschikte koffer. Enkel de koffers worden door onze dienst ter beschikking gesteld. Alle andere verpakkingen zijn ten koste van de afzender.

Bij verzending door onze dienst naar de klant worden voor diensten met minder dan 20 dosimeters de portkosten voor verzending door ons gedragen d.w.z. onze verzendingen naar de klant zijn inbegrepen in de abonnementsprijs. In geval van verlies tijdens verzending naar de klant worden de kosten van het verlies door onze dienst gedragen. In geval van verlies tijdens verzending van de klant naar onze dienst worden de kosten van het verlies door de verzender gedragen.

Zendingen per post van meer dan 20 dosimeters worden, omwille van hun waarde, verzonden per koerier of via een andere verzendingsorganisatie met garanties. Deze verzendingskosten worden extra aangerekend bij de facturatie. Diensten die ondanks een grote hoeveelheid verzonden dosimeters geen gebruik maken van een verzendings-organisatie, zijn verantwoordelijk voor het eventueel verlies tijdens de verzending.

De verzendingen vanwege de klant naar onze dienst vallen ten laste en onder de verantwoordelijkheid van de klant. 

De resultaten van de uitlezingen worden maandelijks (binnen de 35 dagen volgend op de ontvangst van de dosimeters) beveiligd doorgestuurd naar de klant. Deze opgeladen tabel vermeldt per gemonitorde persoon de afzonderlijke waarden van het personendosisequivalent Hp(10) van de laatste 12 maanden en het totaal hiervan, alsook de totale dosis opgelopen gedurende het vorige dienstjaar. Deze laatste waarde kan door de klant en door de dienst fysische controle als referentie gebruikt worden. Alle waarden zijn gerapporteerd in mSv. Indien gewenst kan van dit formaat afgeweken worden en slechts de dosiswaarde van de laatste uitlezing worden gerapporteerd. De gerapporteerde dosissen zijn netto dosissen, d.i. de uitgelezen dosiswaarde verminderd met de waarde van de achtergronddosis. De afgetrokken achtergronddosis wordt vermeld bij de opmerkingen in de hoofding van de dosistabel.

De hoofding van de tabel bevat bovendien volgende nog niet hierboven genoemde elementen betreffende de dosimetrie:

De Hp(0.07), die een maat voor de huiddosis is, wordt met een tweede TLD die zich in de badge bevindt ook gemeten, maar niet gerapporteerd. Deze waarde wordt wel systematisch gecontroleerd en gerapporteerd wanneer een beduidende afwijking t.o.v. de Hp(10) wordt vastgesteld die het gevolg is van een werkelijk opgelopen dosis.

Indien gewenst kan elke dosis boven een afgesproken limiet (bv. 1mSv/per maand en 3 mSv/laatste 12 maanden) worden vermeld in een aparte tabel.

Ingeval van een incident zal de rapportering van de dosis onmiddellijk gebeuren.

De overdracht van de dosisgegevens naar de overheid gebeurt door het beveiligd elektronisch opladen van de dosissen in het nationaal dosisregister van het FANC.

Dit kreeg in 2020 meer concrete vorm door publicatie van het Koninklijk besluit ‘tot vaststelling van de vorm, de inhoud, alsook van de beperkingen en modaliteiten voor de toegang tot en het gebruik van het blootstellingsregister en het stralingspaspoort’ (20/07/20) en het Technisch Reglement ‘tot vaststelling van de modaliteiten voor het opstellen van het dosisverslag en de overdracht aan het Agentschap van de resultaten van het individueel dosimetrisch toezicht, alsook van de modaliteiten voor het raadplegen van de doses in het blootstellingsregister en het verkrijgen van een stralingspaspoort’ (17/11/20). De overdracht van de gegevens wordt hiermee opgetrokken van eenmaal per jaar t.e.m. 2020 naar tweemaal in 2021, driemaal in 2022, en uiteindelijk telkens binnen de 2 maanden na het einde van elke (driemaandelijkse) monitoring periode vanaf 2023.

Behalve wanneer de klant dit anders wenst, zorgt PDUZL voor deze overdracht. Dit betekent dat eventuele opmerkingen of wijzigingen van dosisgegevens op aangeven van de dienst fysische controle van de klant moeten teruggekoppeld worden naar PDUZL.