Oorzaak
Indien eenmalig, ontstaat een erosie of oppervlakkige wonde op het hoornvlies meestal als u iets in het oog gekregen hebt. Als de oppervlakkige wonde regelmatig terugkomt zonder duidelijke oorzaak, spreken we van recidiverende of recurrente cornea-erosies.
De oorzaak van recurrente cornea-erosies is een abnormale aanhechting tussen de twee buitenste lagen van het hoornvlies, het epitheel en de laag van Bowman. Door de abnormale aanhechting zal de minste wrijving of kracht een nieuwe wonde veroorzaken. Zo is bijvoorbeeld het openen van de ogen in de ochtend voldoende om het epitheel opnieuw los te trekken.
Wat is het hoornvlies?
Het hoornvlies, ook de cornea genoemd, is het doorzichtige gedeelte van de buitenste laag van het oog. Dit kleine stukje weefsel bevat een groot aantal zenuwvezels en is daardoor extreem gevoelig. De cornea bestaat uit vijf lagen: het epitheel, de laag van Bowman, het stroma, het membraan van Descemet en het endotheel.
Als een zone van de buitenste epitheellaag beschadigd is, noemen we dat een oppervlakkige wonde of erosie.
Lagen van het hoornvlies
De abnormale aanhechting tussen het epitheel en de laag van Bowman kan verschillende oorzaken hebben:
- In de helft van de gevallen (45 tot 64%) gaat er een mechanisch letsel aan vooraf. Dat kan zowel een trauma (bv. een vinger of tak in uw oog) als een operatie zijn.
- De tweede meest frequente oorzaak (20 tot 30%) is een dystrofie van het hoornvlies (corneadystrofie). De meest voorkomende vorm van corneadystrofie is map-dot-fingerprint-dystrofie. Deze aandoening is erfelijk en treedt op in beide ogen.
Symptomen
Typische klacht is een terugkerende hevige en stekende pijn ter hoogte van één of beide ogen. Die pijn is meestal aanwezig tijdens de nacht of 's ochtend kort na het ontwaken. Het openen van de ogen is namelijk voldoende om kleine erosies te veroorzaken.
Daarnaast kunnen ook andere klachten optreden:
- overmatige tranenvloed (epifora)
- problemen met kijken in fel licht (fotofobie)
- roodheid van de ogen
Zowel bij tranenvloed als wanneer een erosie centraal optreedt, zal het zicht waziger zijn.
Risicofactoren
De volgende factoren kunnen de kans op het ontstaan van recurrente cornea-erosies vergroten:
- voorafgaand trauma (bv. een vinger of tak in uw oog)
- droge ogen (sicca)
- diabetes mellitus (suikerziekte)
- ontsteking van de ooglidrand (blefaritis)
- hoornvliesdystrofie (bv. map-dot-fingerprintdystrofie)
- ontsteking die droge, rode en jeukende ogen veroorzaakt (oculaire rosacea)
Onderzoeken en diagnose
Tijdens de raadpleging zal de arts uw zicht opmeten. Nadien wordt er met een microscoop (spleetlamp) in detail naar het hoornvlies gekeken. Daarvoor wordt gebruikgemaakt van een druppel gele kleurstof (fluoresceïne) om eventuele wondjes op het hoornvlies te detecteren.
De volgende andere mogelijke oorzaken van oppervlakkige wondjes moeten uitgesloten worden:
- voorgeschiedenis van herpes
- onvolledige sluiting van de oogleden
- verminderde gevoeligheid van het hoornvlies
- een vreemd voorwerp dat zich onder de oogleden bevindt
Behandeling
Afhankelijk van de frequentie en de ernst van de klachten, zal de arts kiezen voor een van de vele behandelingsmogelijkheden.
Oogdruppels, zalf of contactlens
Als er een erosie aanwezig is, zal uw arts oogdruppels of zalf voorschrijven in combinatie met een goede bevochtiging en pijnstilling. Bij uitgesproken klachten of bij een groot defect, kan er een beschermende contactlens geplaatst worden voor meer comfort.
Operatie
Indien oogdruppels, zalf of contactlenzen onvoldoende effect hebben, kan een ingreep nodig zijn.
Bij recurrente cornea-erosies die zich aan de zijkant van het hoornvlies bevinden, kan het voldoende zijn om het hoornvlies aan te prikken met een fijn naaldje (anterieure stromale punctie of ASP). Door littekenvorming zal een betere aanhechting ontstaan tussen het epitheel en de laag van Bowman.
Als de erosie centraal op het hoornvlies ontstaat, kan een laserbehandeling van het oppervlakkige deel van het hoornvlies aangewezen zijn (excimer laser). Na verwijdering van het epitheellaagje (50-60 micrometer) worden een aantal laserflitsen op het vrijgekomen hoornvliesoppervlak gericht. Het oppervlak van het hoornvlies wordt als het ware gepolijst waardoor het epitheellaagje beter vasthecht aan de ondergrond en de wondgenezing versterkt wordt. Deze laserbehandeling (phototherapeutische keratectomie of PTK) wordt niet terugbetaald door het ziekenfonds. Hoewel deze behandeling succesvol is, is het mogelijk dat de aandoening terugkomt.
Wat kunt u zelf doen?
- Probeer niet te wrijven in de ogen. Daardoor kan een nieuwe erosie ontstaat.
- Als u contactlenzen draagt, laat u die het best uit zolang u klachten hebt. Bespreek samen met uw arts wanneer u opnieuw lenzen zou mogen dragen.
Zijn er blijvende gevolgen?
Het merendeel van de erosies geneest zonder littekenvorming. Bij een kleine groep kan littekenweefsel of corneale haze ontstaan waardoor de patiënt door die zone waziger ziet.
