Schisis met lipspleet (en tandenboogspleet)

Lipspleet (of cheiloschisis)

Van kleine inkeping tot spleet van volledige lip

Een lipspleet kan variëren in ernst van een kleine inkeping in het lippenrood tot een spleet van de volledige lip, waarbij ook de symmetrie van het neusje in variabele mate aangetast is. Een lipspleet kan vergezeld zijn van een spleet in de tandenboog.

Tandenboogspleet (of gnathoschisis)

Een tandenboogspleet kan variëren in ernst van een incomplete, onzichtbare spleet, waarbij de kaakboog gewoon door lijkt te lopen (er zit dan geen bot onder het slijmvlies) tot een volledige spleet van de kaakwal, waarbij ook de neusbodem open is en de vorm van de neus in variabele mate aangetast is. Meestal komt deze in combinatie met een lipspleet en/of een verhemelte spleet voor. Deze kan enkelzijdig of dubbelzijdig voorkomen.

Een tandenboogspleet heeft een invloed op:

• Vorm van de tandenboog
• Doorbreken van de bovenhoektand (en de kleine snijtand)
• Articulatie (spraak)

Herstellen van de lipspleet

Tijdens de eerste operatie, wordt de lipspleet gesloten, de kringspier in de lip gereconstrueerd en de symmetrie van de bovenlip hersteld. Bovendien wordt ook het neusje zo symmetrisch mogelijk hersteld. Het doel van de ingreep is om een zo esthetisch mogelijk resultaat te bekomen, waarbij het litteken zo weinig mogelijk zichtbaar is, zowel in rust als bij beweging van de lip.

Tijdstip

De ingreep gebeurt op de leeftijd van 3 maanden, op voorwaarde dat het kindje minstens 4,5 kg weegt.

Operatie en opname

De operatie duurt 2 tot 3 uur. 

Uw kindje wordt de dag voor de operatie opgenomen in het ziekenhuis. Eén van de ouders kan op de kamer blijven overnachten. Vanaf 4 uur voor de geplande operatie moet uw kindje nuchter blijven. De verpleegkundigen van de afdeling zullen u hierin adviseren. Eén van de ouders kan de baby vergezellen in het operatiekwartier, tot hij/zij slaapt.

Tijdens de ingreep wordt de lip nauwkeurig hersteld. Ook de kringspier die zich in de bovenlip bevindt, wordt gereconstrueerd, en de symmetrie van de neusopeningen en neusvleugels wordt zo goed mogelijk hersteld. 

Uw kind krijgt gedurende 5 dagen antibiotica. Er worden pijnstillers en neusdruppels gegeven. 

Voeding mag meteen de avond na de operatie. Meestal kan uw kindje mee naar huis op de eerste of tweede dag volgend op de operatie. Op dat moment gaat de voeding doorgaans vlot en is uw kindje comfortabel onder pijnstillers die u in siroopvorm thuis kan geven.

Nazorg

• Het gebruik van een fopspeen wordt afgeraden gedurende 3 weken na de ingreep.
• 5 tot 7 dagen na de ingreep worden de huidhechtingen verwijderd en het lipje gereinigd onder een korte maskeranesthesie. Dit gebeurt in daghospitalisatie, uw kindje moet dan opnieuw nuchter zijn. Het snel verwijderen van de hechtingen bevordert een goede wondheling zonder dwarse lijntjes in het litteken.
• Een controleraadpleging wordt ingepland een 3-tal weken na de ingreep. Op dat moment wordt advies gegeven over de nazorg van het litteken. Het vermijden van blootstelling aan zonlicht is belangrijk en er wordt littekenzalf voorgeschreven.
• Fysieke inspanning: meestal heeft uw kind de eerste week het meeste last van de heup. Het is belangrijk overmatige fysieke activiteit in die eerste week te vermijden. De eerste week moet deze wonde ook droog blijven. De eerste 4 weken worden sportactiviteiten best vermeden. Baden en zwemmen zijn ten strengste afgeraden gedurende de eerste 6 weken. 
• Snuiten en niezen: Er geldt een snuit- en niesverbod gedurende 3 weken. De neus afvegen en ophalen mag wel. Als uw kind moet niezen, moet dit met de open mond zonder de neus dicht te knijpen. 
• Hechtingen: De hechtingen ter hoogte van de heup zitten onder de huid en moeten niet verwijderd worden. De hechtingen in de mond lossen vanzelf op over een periode van 4 tot 6 weken. 
• Koude aanbrengen: De bovenlip kan na de operatie opzwellen en zal een maximale zwelling bereiken 3 dagen na de operatie. Ijskoeling gedurende de eerste 24 uur na de operatie kan de zwelling beperken en comfort geven. 
• School: gemiddeld blijven kinderen 1 week thuis na deze operatie
• Controles bij de arts: er worden standaard controles ingepland 10 dagen en 6 weken na de operatie. Soms kan uw arts nog een tussentijdse controle inplannen. Op 6 weken wordt er een controle radiografie genomen. 

Sluiten van tandenboogspleet

Om een normale tanddoorbraak van de definitieve hoektand en laterale snijtand in de schisisregio mogelijk te maken, moet de tandenboogspleet gesloten worden. Het sluiten van de tandenboog zorgt voor voldoende steunweefsel voor de tanden, sluit eventuele resterende verbindingen naar de neus af en zorgt voor stabiliteit van de bovenkaak voor een latere orthodontische behandeling.

Tijdstip

Rond de leeftijd van 6 jaar wordt er een radiologische overzichtsfoto gemaakt van de tanden. Op basis van deze foto gaan de orthodontist en kaakchirurg overleggen wat het beste tijdstip is voor het sluiten van de tandenboogspleet. Meestal valt dit tussen de leeftijd van 6 en 10 jaar oud. Het is belangrijk de ingreep in deze periode uit te voeren zodat de definitieve snijtand en hoektand nog niet zichtbaar zijn in de mond. Ieder behandelplan wordt op maat van de patiënt gemaakt en met u besproken, nadat de overzichtsfoto gemaakt is.

Voorbereiding

Het is belangrijk dat de tandenboog goed voorbereid is, voordat deze gesloten wordt. Dit houdt in dat er een mooie vorm van de tandenboog moet aanwezig zijn, er mogen geen melktanden in de tandenboogspleet aanwezig zijn en de tanden en het tandvlees moeten gezond zijn.

Soms is er een smalle bovenkaak en zijn de twee delen van de bovenkaak niet mooi opgelijnd. In dat geval wordt er vaak 1 jaar voor de operatie gestart met een uitneembare beugel bij de orthodontist. Deze beugel wordt 1 keer per week aangedraaid waardoor er geleidelijk een mooie boogvorm in de bovenkaak ontstaat. 

Tijdens het sluiten van de tandenboogspleet wordt het tandvlees mooi samengebracht. Om dit mogelijk te maken, mogen er geen melktanden meer in of naast de spleet aanwezig zijn. Daarom worden deze vaak 3-4 maanden op voorhand verwijderd. Dit kan onder een lokale anesthesie of een korte algemene anesthesie in samenspraak met de kaakchirurg.

Tenslotte is een perfecte mondhygiëne van cruciaal belang voor een succesvolle operatie. Het is aangewezen een grondig tandheelkundig nazicht te laten uitvoeren bij uw tandarts 2 maanden voor de operatie en dan nog eens een reiniging 1 week voor de operatie. Verder raden we aan het poetsen bij uw kind extra te ondersteunen in de week voor de operatie. 2 keer per dag poetsen is een absolute must.

U komt uiteindelijk 6 weken voor de operatie nog bij de kaakchirurg langs. Hier wordt de operatie nog eens besproken en kan u al uw vragen stellen. Er wordt een 3D scan genomen die toelaat de exacte bothoeveelheid te berekenen die nodig is om de tandenboogspleet te sluiten. Er wordt een 3D hulpstukje geprint om deze hoeveelheid af te meten tijdens de operatie. Er wordt tenslotte nog een vragenlijst voor de anesthesie ingevuld of u krijgt een uitnodiging voor een consultatie bij de anesthesisten.

Operatie en opname

Uw kind kan vaak de dag van de operatie zelf opgenomen worden in het ziekenhuis. Er kan telkens 1 ouder bij het kind blijven, van aankomst in het ziekenhuis tot in de operatiezaal. 

De operatie duurt 2-3 uur.

Tijdens de operatie wordt er wat bot genomen vanuit de rechter heupkam. Via een klein sneetje en het 3D hulpstuk dat ter voorbereiding werd gemaakt, wordt de juiste hoeveelheid verzameld. Dit sneetje wordt gesloten met onderhuidse draadjes die niet moeten verwijderd worden. Het tandvlees rond de spleet wordt geopend, de verbinding naar de neus wordt gesloten en het bot wordt in de spleet ingebracht. Tenslotte wordt het tandvlees met oplosbare draadjes gesloten, waarna de tandenboogspleet finaal gesloten is.

Als uw kind in de ontwaakzaal toekomt, wordt u meteen verwittigd om langs te komen. 1 ouder kan opnieuw bij het kind blijven tot uw kind terug naar de kamer gaat. Meestal blijft uw kind dan nog 1 nacht in het ziekenhuis tot we zien dat de voeding goed lukt, de pijn onder controle is en uw kind goed kan rondwandelen.

Nazorg

De zorg na de ingreep is van groot belang om de genezing te bevorderen. 

• Mondhygiëne: Vanaf de dag na de ingreep, is het belangrijk om de tanden 2 keer per dag te poetsen met een zachte tandenborstel en tandpasta. Uw arts schrijft u ook een mondspoelmiddel voor dat u gedurende 2 weken 3 keer per dag mag gebruiken. Na iedere maaltijd is het belangrijk om met wat water na te spoelen. Het is belangrijk dat u niet op het tandvlees poetst, maar wel op de volledige tand. 
• Eten en drinken: De eerste 24 uur na de ingreep mag er geen warme drank of voeding ingenomen worden. Verder adviseren we de eerste week een volledig vloeibaar dieet om de wond in de mond mooi te laten herstellen. De daaropvolgende 3 weken schakelen we over naar een zacht dieet waarbij scherpe hoekjes en kantjes (chips, frietjes, korsten, …) en grote kauwkrachten vermeden worden.