Wat is beter uit bed?
Beter uit bed is een kwaliteitsprogramma om de lichamelijke impact na een ingreep te verkleinen. Het programma krijgt altijd vorm op maat van de ingreep. Het principe zet in op een vlotte terugkeer naar uw vaste voedings- en bewegingspatronen. Dat zorgt voor een beter herstel en een lager risico op complicaties, waardoor u minder lang in het ziekenhuis zult verblijven.
Betrokken bij uw eigen herstel
Gedurende uw opname heeft u een belangrijke, actieve rol in uw eigen herstel. Zo zult u vrij snel na de operatie gestimuleerd worden om te starten met eten, drinken en bewegen. Uw herstel wordt actief gestimuleerd en uw algemene conditie wordt ondersteund. Zo voorkomen we complicaties en het verlies van spierkracht. De artsen, verpleegkundigen en het ondersteunend personeel helpen u daarbij zowel voor als na de ingreep.
Beter uit bed in de praktijk
Bekijk aan de hand van een concrete ingreep wat beter uit bed zoal inhoudt. In deze video vertelt een patiënte over haar colorectale operatie. Enkele artsen verduidelijken de rol die het beter-uit-bed-principe hierin speelt.
Kenmerken van beter uit bed
Voor de ingreep
Toelichting en screening
Nadat beslist is hoe uw behandeling zal verlopen, krijgt u informatie over het verloop van uw opname. Soms krijgt u die informatie soms in groep, soms individueel. Soms krijgt u de informatie meteen, soms wordt er later een afzonderlijk moment voorzien. Dat hangt af van de specifieke ingreep of dienst. Het doel is u beter te informeren over uw opname, zodat u zich beter kunt voorbereiden op de ingreep.
We verwachten dat u minder lang in het ziekenhuis zult verblijven en dat u minder complicaties zult hebben dankzij het beter-uit-bed-programma. Daarom is het belangrijk dat we u ook zo goed mogelijk voorbereiden op uw ontslag. Tijdens de raadpleging nemen we daarom een korte vragenlijst af om te zien of het nodig is dat we u doorverwijzen naar bijvoorbeeld een sociaal assistent of diëtist. Zij kunnen u al vóór de operatie helpen om u voor te bereiden op uw terugkeer naar huis.
Raadpleging anesthesie voor uw operatie
Voor uw ingreep komt u op consultatie bij een anesthesist. Als voorbereiding op de raadpleging vult u een vragenlijst in. Die gaat onder meer over mogelijke allergieën en andere aandoeningen, uw leefgewoonten en operaties in het verleden.
Daarnaast bereidt u ook een overzicht voor van de medicatie die u gebruikt. Als u recent bloed-, hart- of longonderzoeken onderging, brengt u daarvan de resultaten mee. Ten slotte kunt u ook uw bloedgroepkaart meebrengen, als u zo’n kaart heeft.
Tijdens de consultatie zal uw vragenlijst met u overlopen worden. Daarnaast wordt uw gezondheidstoestand gecontroleerd en worden het type verdoving en de pijnbestrijding met u besproken, inclusief eventuele risico’s. Er zullen ook afspraken gemaakt worden over de medicatie die u voor de ingreep wel en niet mag innemen.
Stoppen met roken
Als u rookt, is het voor uw herstel belangrijk dat u zo snel mogelijk stopt. Hoe langer u rookvrij bent voor de operatie, hoe kleiner de kans dat u ademhalingsproblemen zult hebben na de operatie. Ook op korte termijn heeft een rookstop alleen maar voordelen. De eerste effecten zijn al na één tot twee weken merkbaar.
Stoppen met roken zal uw bloedcirculatie verbeteren, waardoor uw lichaam sneller zal herstellen. Bovendien zorgt roken voor meer vorming van slijmen. Die zorgen ervoor dat uw longen niet vrij zijn, waardoor u moeilijker ademt en minder snel herstelt. Stoppen met roken vermindert de vorming van overvloedige slijmen na de ingreep.
Bespreek met uw (huis)arts welke middelen er zijn om te helpen met de rookstop of vraag een doorverwijzing naar een tabakoloog. Raadpleeg ook de UZ Leuven-brochure ‘Stoppen met roken? Het kan!’
Dagelijkse beweging
Het is goed voor uw herstel als u ook voor de ingreep al dagelijks (matig intensief) beweegt. Hoeveel en hoelang u elke dag kunt bewegen, hangt af van uw toestand voor de operatie en van hoe u zich voelt tijdens de eventuele voorbehandeling. Door dagelijks voldoende te bewegen, zult u zich fitter voelen voor de operatie en uw herstel na de ingreep zal vlotter en sneller verlopen.
Een eenvoudige richtlijn voor voldoende beweging is:
- Minstens 10 000 stappen per dag
- Minstens dertig minuten per dag matig intensief bewegen
- Minstens drie keer per week een half uur zeer intensief bewegen
De matig intensieve activiteiten kunt u opsplitsen in intervallen van minstens tien minuten. Intervallen korter dan tien minuten zijn te kort om voordelig te zijn voor uw gezondheid. Voor het beste resultaat vult u de matig intensieve activiteiten minstens twee keer per week aan met spierversterkende activiteiten. Voorbeelden zijn de trap nemen of bergop wandelen.
Bent u ouder dan 65 jaar? Dan vult u uw dagelijkse beweging het best drie keer per week aan met activiteiten om het evenwicht, de spieren en de lenigheid te trainen.
Enkele voorbeelden van dagelijkse activiteiten waarmee u uw hart, longen en spieren stimuleert en het risico op chronische ziekte verlaagt, zijn:
- Wandelen (bijvoorbeeld dagelijks dertig minuten of drie keer tien minuten goed doorstappen)
- Trappen op- of afgaan
- Fietsen (bijvoorbeeld twee keer per week dertig minuten fietsen)
- Dansen
- Auto wassen
- Tuinieren
Een goede manier om te weten of de intensiteit van uw oefeningen goed zit, is te luisteren naar uw ademhaling. Wanneer u sneller en dieper begint te ademen, maar niet volledig buiten adem bent, zit u op een ideaal intensiteitsniveau. Let erop dat u geen (bijkomende) klachten uitlokt tijdens het bewegen.
Ademhalingsoefeningen vóór uw operatie
Ademhalingsoefeningen zullen helpen om de longen goed open te laten gaan en eventuele slijmen daarna op te hoesten. U kunt het best al voor de operatie met die ademhalingsoefeningen beginnen. Zo bent u er al vertrouwd mee en zult u de oefeningen na de operatie makkelijker kunnen uitvoeren.
Op deze pagina vindt u meer uitleg en filmpjes over de ademhalingsoefeningen die u kunt doen.
Tijdens de ingreep
Nachtrust
Naast voldoende beweging, blijft ook voldoende rust van groot belang voor uw herstel. Een goede nachtrust zorgt ervoor dat u sneller recupereert. Door voldoende te bewegen overdag, zult u ’s nachts beter slapen.
Verhinderen bepaalde ongemakken, zoals geluid, u om te slapen? Spreek dan een verpleegkundige op de afdeling aan.
Pijn
Tijdens uw opname vragen we u aan te geven wanneer u pijn heeft of wanneer pijnklachten blijven aanhouden ondanks de toegediende pijnstilling.
Pijnbestrijding is zeer belangrijk voor uw herstel. Als u pijn heeft, zult u veel moeilijker comfortabel kunnen ademen, hoesten of bewegen. Dat kan leiden tot ademhalingsproblemen of longontstekingen, die uw ziekenhuisverblijf aanzienlijk kunnen verlengen. Goede pijnbestrijding verkleint het risico op complicaties en zorgt voor een vlotter herstel.
Bewegen en eten
Voor uw herstel is het belangrijk dat u voldoende beweegt. Dat helpt mogelijk verlies van spierkracht te voorkomen en zorgt ervoor dat uw darmfunctie en eetlust op gang komen.
Op sommige afdelingen zijn beweegroutes opgesteld die een gepast programma aanbieden. Mocht er een beweegroute aanwezig zijn, dan raden wij u sterk aan daar gebruik van te maken. De beweegroute bestaat uit verschillende panelen met oefeningen, die verspreid zijn over de afdeling. U kunt ook aan de verpleegkundigen op uw afdeling tips vragen om meer te bewegen.
Voor de verschillende afdelingen bestaan specifieke diëten die zijn aangepast aan uw ingreep. Ook wordt rekening gehouden met mogelijke individuele noden, zoals slikproblemen. Als u daar vragen over heeft of als u ondersteuning nodig heeft, dan kunt u de verpleegkundigen daarover aanspreken.
Na de ingreep
U zult merken dat u na de operatie nog niet helemaal fit bent. U bent nog snel vermoeid en uw been voelt nog wat stram aan. Dat zal langzaam verbeteren.
Het is belangrijk dat u ook na uw ontslag in beweging blijft. Intensief sporten is niet altijd aan te raden, maar u kunt uw conditie wel weer rustig opbouwen naar een gezond beweegpatroon, door bijvoorbeeld te wandelen of te zwemmen. Als u hulp nodig heeft om uw conditie weer op te bouwen, neem dan contact op met een kinesitherapeut.
Een gezonde levenswijze is belangrijk. Dat betekent dat u absoluut niet mag roken, voldoende moet bewegen en geen overgewicht mag hebben.
ERAS of ERP
Het beter-uit-bed-principe kadert in een internationale beweging gebaseerd op het meest recente wetenschappelijke onderzoek. Het principe wordt ook ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) of ERP (Enhanced Recovery Programmes) genoemd.