Ongewone vermoeidheid bij immuuntherapie

Wanneer is vermoeidheid ongewoon?

De vermoeidheid is niet te vergelijken met ‘gewoon moe zijn’. U kan zichzelf moe voelen zonder een echte inspanning te doen. Vaak voelen mensen zich niet alleen lichamelijk vermoeid, maar ook mentaal of emotioneel.

Vermoeidheid is geen banale klacht. Door vermoeidheid kan u mogelijk veel minder dan wat u gewoon bent. Dat kan gevoelens van frustratie, woede, teleurstelling of verdriet met zich meebrengen.

Soms vertoont die vermoeidheid een herkenbaar, terugkerend patroon, afhankelijk van de toedieningen van immunotherapie en de herstelperiodes tussenin. De vermoeidheid kan echter ook eerder onvoorspelbaar opzetten. Wanneer vermoeidheid optreedt, is niet te voorspellen. Dat kan al vroeg in de behandeling zijn, maar ook pas wanneer de behandeling vordert.

Ook na de behandeling houdt de vermoeidheid vaak nog enige tijd aan. Enkele maanden na de behandeling kan u nog last hebben van vermoeidheid, en enige mate van vermoeidheid kan zelfs tot jaren na de therapie aanhouden.

Zorg voor voldoende rust én beweging 

Het advies om voldoende rust én voldoende beweging te nemen, is niet tegenstrijdig. Beweging is nodig om in conditie te blijven, net zoals u rust nodig hebt om te recupereren.

Probeer een evenwicht te vinden tussen activiteit en rust. Dat is een leerproces dat tijd en aanpassing vraagt. 

Waarom is bewegen belangrijk? 

Het is belangrijk dat u voldoende actief blijft. Tracht uw dagelijkse activiteiten dan ook zoveel mogelijk verder te zetten. 

Actief zijn voorkomt vermoeidheid

Actief zijn tijdens én na de behandeling kan vermoeidheid verminderen. Door actief te zijn, kan u beter uw fysieke conditie of uithouding behouden of verbeteren. Daardoor zal u uw activiteiten beter blijven aankunnen gedurende uw behandeling.

Omgewerkt werkt te veel rust en slaap vermoeidheid alleen maar in de hand. Door te weinig beweging vermindert uw fysieke conditie, waardoor beweging of inspanningen zwaar en vermoeiend aanvoelen.

Bewegen en actief zijn beschermen je dus tegen deze ongewone vermoeidheid. Tegelijk zal u zichzelf daardoor zowel lichamelijk als mentaal beter voelen.

Luister naar uw lichaam 

Luisteren naar uw lichaam is daarbij wel een belangrijke boodschap. Als u het gevoel hebt dat een bepaalde inspanning te veel was, bouw dan de inspanning een beetje af (bijvoorbeeld met een kortere wandeling of huishoudelijke activiteit). Als het mogelijk is, kan je de activiteit nadien geleidelijk aan weer uitbreiden.

Het zal niet altijd makkelijk zijn om voor wat beweging te zorgen. Soms voelt u zich misschien zo moe dat actief zijn ondenkbaar lijkt. Soms is het misschien moeilijk in te schatten wat u wel en niet aankan in deze periode. De ene dag is de andere niet: soms gaat bewegen wat makkelijker, soms hebt u weer even meer rust nodig.

Waarom is rust belangrijk? 

Ook rust is belangrijk. Een regelmatige rustpauze helpt u te recupereren en daarna een activiteit verder te zetten zonder over uw grenzen te gaan.

Rust nemen is niet altijd vanzelfsprekend, zeker niet als u vanuit uw rol in het gezin of elders heel wat dingen zou willen of moeten doen. Bekijk waar u de rollen voor uzelf en uw gezin anders kunt organiseren en verdelen.

Net zoals met actief zijn, kunt u beter ook niet te veel rusten. Door te veel rust voelt u zich vaak nog meer loom of moe. Een korte rustperiode is ideaal. 

 

Zorg voor voldoende ontspanning. Het is misschien extra moeilijk om tot mentale rust te komen, maar het is belangrijk om te kunnen ontspannen en weer op te laden. Sommige mensen vinden rust en ontspanning bij muziek, een film, kunst, relaxatieoefeningen, maar misschien vindt u ontspanning op een andere manier.

Heb je moeite om tot rust te komen, bijvoorbeeld omdat uw gevoelens door uw ziekte meer uitgesproken zijn of omdat u meer piekert? Vraag hulp of advies om uzelf te ontspannen. 

Durf te kiezen voor activiteiten waar u positieve energie uit haalt en die u deugd doen. Omgekeerd kan het ook helpen ‘neen’ te leren zeggen tegen dingen die nu te veel energie kosten.

Vraag hulp

Hulp krijgen is een andere, belangrijke manier om zelf wat energie te sparen.

Hulp vragen is voor veel mensen niet evident, terwijl veel naasten juist graag weten hoe ze kunnen helpen in deze periode. Ook andere instanties zoals familiehulp kunnen hulp aanbieden.

Vraag een gesprek met de sociaal werker in het ziekenhuis om de mogelijkheden voor professionele hulp thuis te bespreken. 

Tips om energie te sparen

Bij het boodschappen doen

• Maak vooraf een boodschappenlijstje.
• Neem een boodschappentrolley mee, zodat u geen zware tassen moet dragen.
• Probeer boodschappen te doen op een minder druk tijdstip van de dag. 

In het huishouden

• Maak uw woning niet in één keer schoon, maar deel de schoonmaak in stukken of spreid de schoonmaak over enkele dagen en poets bijvoorbeeld één kamer per dag.
• Bereid eenvoudige maaltijden. 
• Voelt u zich een dag minder moe? Bereid een maaltijd op voorhand en vries die in voor een later moment.
• Zet potten en kommen die u vaak gebruikt in de keuken binnen handbereik. 

Bij dagelijkse activiteiten

• Zet een stoel in de badkamer of aan de wastafel, en gebruik een badjas om uzelf na het wassen al zittend te drogen.
• Trek een jasje of gilet aan in plaats van een trui.
• Bedenk hoe u andere activiteiten die u dagelijks doet, lichter kan maken. 

Pak onderliggende problemen aan

Naast uw behandeling en verminderde conditie of uithouding, kunnen heel wat factoren bijdragen tot vermoeidheid:

• Pijn
• Slaapproblemen
• Verminderde eetlust
• Een tekort aan rode bloedcellen door de behandeling
• Alle gevoelens die u te verwerken krijgt

Het is dan ook zinvol om u te laten bijstaan of hulp te vragen in het ziekenhuis bij deze klachten. Dat kan individueel of in groep.

• Individueel: vraag een gesprek met een van de zorgverleners (de diëtist, de arts, de psycholoog, uw verpleegkundige...). 
• In groep: neem deel aan de sessies die rond veel van deze thema's georganiseerd worden in het ziekenhuis.

Vragen of advies 

Met vragen, zorgen of voor advies rond vermoeidheid kunt u terecht bij uw zorgverleners in het ziekenhuis. Aarzel niet er met hen over te spreken of hen te contacteren.