Levertransplantatie

Wat is een levertransplantatie

Een levertransplantatie is een complexe en levensreddende ingreep voor patiënten met onomkeerbaar leverfalen, bijvoorbeeld ten gevolge van acuut leverfalen of vergevorderde cirrose. Daarnaast zijn er nog enkele andere en zeldzamere indicaties waar een levertransplantatie een mogelijke behandeling kan zijn.

Wie heeft recht op een nieuwe lever

Medische criteria

Artsen gebruiken een aantal criteria om te bepalen of een patiënt in aanmerking komt voor een levertransplantatie:

• Langere levensverwachting mét nieuwe lever dan zonder
• De ernst van leverfalen en ook de dringendheid van een transplantatie. Dit wordt ingeschat aan de hand van de MELD-score: Model - End stage - Liver - Disease. Deze score is gebaseerd op routine levertesten en geeft een goede inschatting van de ernst van het leverfalen door de kans dat een patiënt zal komen te overlijden zonder levertransplantatie meetbaar te maken. Deze score objectiveert zo de nood en dringendheid van een levertransplantatie en is een zeer belangrijke parameter bij leverfalen in een levensbedreigende situatie.

In sommige gevallen is de lever zodanig aangetast dat de functie van de lever wel nog bewaard is gebleven, maar dat de patiënt symptomen heeft die de levenskwaliteit ernstig verminderen.

Voorbeelden:

• Steeds terugkerende infecties van de lever bij primair scleroserende cholangitis
• Hevige en niet-behandelbare jeuk bij primair biliaire cirrose
• Mechanische bezwaren bij polycystische leverziekten

Tegenindicaties voor levertransplantatie

• Ernstige hart-, long- en vaataandoeningen
• Kanker buiten de lever
• Alcoholverslaving

Wettelijke voorwaarden

De toegang tot de wachtlijst voor levertransplantatie in België is wettelijk streng geregeld.

Om in aanmerking te komen als orgaanontvanger moet u voldoen aan minstens één van volgende voorwaarden:

• Belgische nationaliteit hebben.
• Ingeschreven zijn in het Belgische bevolkingsregister.
• De nationaliteit hebben van een van deze landen, of er minstens 6 maanden gedomicilieerd zijn:
  • Nederland
  • Luxemburg
  • Duitsland
  • Oostenrijk
  • Slovenië
  • Hongarije
  • Kroatië
• Minstens 6 maanden in het vreemdelingenregister in België ingeschreven zijn. Dit kan onder andere via:
  • Een attest van 6 maanden immatriculatie bij een ontvankelijk verklaarde aanvraag tot medische regularisatie
  • 6 maanden na het verkrijgen van asiel/subsidiaire bescherming
  • Erkende vluchtelingen of subsidiair beschermden, familieleden van Unieburgers of Belgen die een attest van immatriculatie hebben op basis van een lopende procedure gezinshereniging…
    Asielzoekers in procedure met een attest van immatriculatie worden volgens de huidige Belgische wet niet ingeschreven in het vreemdelingenregister, maar wel in het wachtregister. Zij zullen dus niet aan dit verblijfscriterium voldoen.

Levertransplantatie voor chronische ziekten valt niet onder 'dringende medische zorgen'.

Levertransplant procedure

Duur: ongeveer 5 à 8 uur. De ingreep wordt door abdominale transplantatiechirurgen uitgevoerd.

De lever is het grootste orgaan in de buikholte. Om een levertransplantatie te kunnen verrichten, moet de zieke lever eerst verwijderd worden.

Alle verbindingen (poortader, slagader, grote holle ader en grote galgang) moeten worden doorgenomen om de zieke lever te kunnen verwijderen. Tijdens de transplantatie worden deze structuren weer allemaal verbonden met de gezonde donorlever.

Tijdens de transplantatie wordt gebruik gemaakt van een ‘veneuze bypass’. Een toestel pompt het bloed van het onderlichaam via een bloedvat in de arm naar het hart.

Opname

De eerste uren en soms dagen na de transplantatie wordt u nauw opgevolgd op de dienst intensieve zorgen.

De volgende 2 à 3 weken verblijft u voor verder herstel en behandeling op de dienst abdominale transplantatiechirurgie (eenheid 662).

• Aandacht voor fysiek herstel
• Psychologische ondersteuning
• Advies over fysieke revalidatie, voeding na transplantatie en immuunsuppressie

Opvolging na ontslag

De eerste 3 maanden na de transplantatie komt u wekelijks op de raadpleging abdominale transplantatiechirurgie.

• Opvolging leverfunctie en algemeen herstel
• Aanpassen medicatie en immuunsuppressie indien nodig

Na 3 maanden wordt u verder opgevolgd op de dienst hepatologie. Uiteindelijk wordt u verder opgevolgd door uw verwijzend specialist, met regelmatige en levenslange opvolging in UZ Leuven.

Aantal levertransplantaties

In 2021 werden er 78 levertransplantaties uitgevoerd. Dit schommelt rond het gemiddelde van de laatste 5 jaar (n=70). Dit is zo'n kleine 30 procent van alle levertransplantaties in België. 

Overlevingskansen

• Overlijden eerste twee weken na ingreep: gemiddeld rond 2 à 5%.
• 1-jaarsoverleving: 90%. Dat betekent dat 90 mensen op 100 vanaf hun transplantatiedatum tot 1 jaar na de ingreep, in goede conditie, in leven zijn.
• 5-jaarsoverleving 80%. Hier tegenover staat dat de patiënt zonder deze ingreep op relatief korte tijd zeker zou overleden zijn geweest.

Bekijk alle resultaten over levertransplantaties in detail (pdf).