Bemiddelen, organiseren, ondersteunen, geruststellen of informeren. Het is behoorlijk indrukwekkend wat de zowat 70 sociaal werkers van UZ Leuven allemaal op zich nemen. Maar heel wat patiënten hebben er echt nood aan. “Opgenomen worden in het ziekenhuis heeft een grote impact, niet alleen op jou als patiënt, maar ook op je partner en kinderen, je werk en je leven”, vertelt Karolien Bartels. Zij is al sinds 2007 aan de slag bij de dienst sociaal werk van UZ Leuven.
“We proberen de mensen in de eerste plaats op hun gemak te stellen”, zegt ze. “Het is normaal dat je onder de indruk bent of wat angst voelt als je opgenomen wordt voor een behandeling. Het is vaak overweldigend. De drempel om daar met een sociaal werker over te praten, ligt wat lager.”
Een voorbeeld: je moet onverwachts het ziekenhuis in voor een behandeling, maar zowel jij als je partner werken fulltime. Wie zorgt dan voor je twee kleine kinderen? Hoe moet alles geregeld worden met je eigen job? Stel dat je ook nog eens mantelzorger voor je ouders bent, wie neemt die taak dan over?
We proberen de mensen in de eerste plaats op hun gemak te stellen
Karolien Bartels
“Het begint meestal bij een kleine praktische vraag, die spontaan tot allerlei andere vragen leidt. In overleg met de patiënt zetten we die allemaal op een rijtje, stellen we prioriteiten en reiken we oplossingen aan. Samen bekijken we dan welke taken je liever zelf in handen neemt, eventueel met je familie, en wat wij voor onze rekening kunnen nemen. Van daaruit stippelen we een traject uit voor je hele verblijf in het ziekenhuis, tot en met het moment dat je weer naar huis mag.”
Van vele markten thuis
Volgens Karolien is de psychosociale ondersteuning een van de belangrijkste opdrachten van de sociaal werkers: luisteren naar patiënten die met vragen, verdriet of angsten worstelen, en hen steun bieden. Als ze de uitleg van de arts niet helemaal begrepen hebben bijvoorbeeld, of niet meer weten hoe ze precies aangifte moeten doen bij hun hospitalisatieverzekering.
Daarnaast krijg je van de dienst sociaal werk heel wat nuttige informatie over sociale voorzieningen en voordelen, of over ziekteverlof en andere gevolgen voor het werk. Patiënten die nood hebben aan info over financiële en juridische bijstand kunnen bij hen aankloppen. Ook cruciale vragen over waar je als patiënt naartoe kunt na je ontslag uit het ziekenhuis, of hoe je een tolk kan inschakelen om anderstalige patiënten bij te staan, komen terecht bij de sociaal werkers.
Omdat die vele vragen heel verschillend zijn van patiënt tot patiënt ziet elke dag er anders uit voor een sociaal werker. “Eigenlijk houden we ons bezig met alles wat niet medisch is en waar de patiënt zich geen blijf mee weet”, legt Karolien uit. “Het gebeurt soms dat we inderhaast opvang moeten zoeken voor de huisdieren van patiënten die binnenkomen. Iemand wordt opgenomen voor een week en heeft thuis drie honden en twee katten. Als die patiënt niet meteen familie heeft die de beestjes eten en drinken kan geven, nemen wij contact op met buren of andere mensen. Of met een asiel.”
De sociaal werkers blijven wel gebonden aan het ziekenhuis. Bij jou aan huis komen of iets voor jou ophalen, kunnen ze helaas niet doen. Maar ze zullen met plezier iemand opbellen die dat wel kan doen.
Zorg op maat
In veel gevallen zijn de sociaal werkers bemiddelaar tussen aan de ene kant de patiënt en de familie en aan de andere kant het medisch team en het ziekenhuis. “Ook tijdens de coronacrisis was die samenwerking cruciaal. De patiënten mochten geen bezoek krijgen, maar binnen die moeilijke omstandigheden konden we met kleine dingen toch een groot verschil maken. We belden de familie op en vroegen om ons zoveel mogelijk te vertellen over hun zieke familielid, van hobby’s en lievelingseten tot favoriete muziek en tv-programma’s. Tijdens de verzorging konden de verpleegkundigen dan die muziek opzetten.”
Empathie en stressbestendigheid zijn sowieso twee kwaliteiten die je als sociaal werker in huis moet hebben. En je moet stevig in je schoenen staan. “Als we opgeroepen worden, is het meestal voor moeilijke situaties”, zegt Karolien. “Gelukkig mogen we ook dingen doen om het leven te vieren. We hebben bijvoorbeeld al enkele keren regelingen getroffen voor een huwelijk dat heel snel georganiseerd moet worden. Zo’n spoedprocedure kan enkel bij patiënten die niet lang meer te leven hebben, maar het hele team zet er dan zijn schouders onder om er een mooi moment van te maken.”
Hoe contacteer je de sociaal werkers?
Elke verpleegkundige kan je met sociaal werk in contact brengen. De sociaal werkers zijn wel aan een specifieke afdeling verbonden. Als je van afdeling verhuist, zal je door een andere collega verdergeholpen worden.
(Tekst: Ruben Nollet)
