Onverwachte gevolgen van immuuntherapie
Nederlandse artsen werden geconfronteerd met een uitzonderlijke patiënt: een baby van 4 maanden oud was opgenomen op intensieve zorg met zeer ernstige darmontsteking, diarree en gewichtsverlies. Initieel werden allerlei mogelijke oorzaken uitgesloten, tot er een link werd gelegd met de immunotherapie die de moeder tijdens de zwangerschap had gekregen ter behandeling van huidkanker. Het team won advies in van de Leuvense onderzoeksgroep Kanker en Zwangerschap. Samen publiceerden ze de casestudie.
Prof. dr. Frédéric Amant, gynaecoloog in UZ Leuven en medehoofdonderzoeker van de studie: “Bepaalde vormen van chemotherapie en bestraling, de klassieke kankerbehandelingen, zijn relatief veilig voor het ongeboren kind, al blijft voorzichtigheid nodig. Immunotherapie is een recentere, innovatieve vorm van kankerbehandeling, waardoor het nog niet vaak bij een zwangere vrouw was toegepast. We wisten nog niet of het ongewenste effecten bij de baby kan veroorzaken. Deze uitzonderlijke case toont voor het eerst aan dat immunotherapie een zeer ernstige impact kan hebben op de baby, en dat de bijwerkingen mogelijk pas maanden na de geboorte tot uiting komen.”
Het kind kon gelukkig succesvol behandeld worden met ontstekingsremmers en stelt het intussen goed.
Lessen voor de toekomst
Het team trekt belangrijke lessen uit deze casestudie en wil ook andere artsen wereldwijd waarschuwen. Prof. dr. Amant: “De voordelen voor de moeder moeten geval per geval worden afgewogen tegenover de potentiële nadelen bij het kind. En baby’s die aan immunotherapie werden blootgesteld, moeten langdurig worden opgevolgd. Terwijl chemotherapie tijdens de zwangerschap steeds vaker wordt toegepast, toont dit geval duidelijk aan dat we met nieuwere kankerbehandelingen zoals immunotherapie en precisie-oncologie extra voorzichtig moeten zijn.”
Deze ervaring wordt ook meegenomen in de internationale adviesgroep ABCIP (Advisory Board on Cancer, Infertility and Pregnancy), opgericht en geleid door het Leuvense team, om collega-artsen en toekomstige patiënten beter te kunnen informeren.
Dit geval toont duidelijk aan dat we met nieuwere kankerbehandelingen zoals immunotherapie en precisie-oncologie bijzonder voorzichtig moeten zijn.Prof. dr. Frédéric Amant, gynaecoloog in UZ Leuven
Sluitend bewijs dankzij nieuwe analyse hielprik
Net zoals in België, wordt bij Nederlandse baby’s kort na de geboorte een beetje bloed afgenomen via de hielprik. Het onderzoeksteam van het Nederlands Kanker Instituut ontwikkelde een nieuwe test om het intussen opgedroogde bloedstaal te onderzoeken op afwijkende waarden.
Dankzij de nieuwe techniek vonden ze sluitend bewijs dat de immunotherapie aan de basis lag van de symptomen: het bloed van de baby bevatte kort na de geboorte zeer hoge concentraties van een bepaald antilichaam, precies hetzelfde waarmee de moeder was behandeld, en zelfs hoger dan haar bloedwaarden. Dat verklaart waarom de baby zo’n ernstige bijwerkingen kreeg, terwijl de moeder helemaal geen darmklachten had. Specifiek ging het bij deze vorm van immunotherapie om het antilichaam anti-PD-1, ook bekend als pembrolizumab.