Kwaliteit de klok rond

Gespecialiseerde zorg en vooral heel technische, complexe ingrepen hebben de hoogste slaagkans wanneer ze in een aangepaste omgeving worden uitgevoerd. Niet alleen het juiste materiaal moet aanwezig zijn, maar ook de nodige kennis en ervaring. Dat kan alleen in een centrum dat jaarlijks genoeg operaties uitvoert om de nodige ervaring te kunnen opbouwen en zich te kunnen blijven verbeteren. 

Referentiecentra

Vanuit die redenering besliste de federale overheid om referentiecentra in het leven te roepen die zich focussen op specifieke aandoeningen of ingrepen, zoals complexe slokdarm- en pancreaschirurgie. Voortaan zullen alleen erkende referentiecentra nog slokdarm- of pancreasoperaties mogen uitvoeren. Die centra kunnen de klok rond kwaliteitszorg bieden op het gebied van heelkunde, intensieve zorg, anesthesie en verpleegkunde. 
 

Om als referentiecentrum erkend te worden, moeten de ziekenhuizen natuurlijk aan een aantal criteria voldoen. Zo zijn er vereisten voor welk medisch en verpleegkundig personeel aanwezig moet zijn en moet het centrum kunnen aantonen dat het nog verder kan groeien. Maar bovenal moet elk expert­centrum minstens twintig complexe ingrepen per jaar uitvoeren. 

Belgische uitschieter

UZ Leuven overschrijdt die grens van twintig ingrepen ruimschoots. “In 2018 voerden we 153 complexe pancreasoperaties uit”, zegt pancreaschirurg prof. dr. Baki Topal. “We zijn het enige centrum in België dat meer dan 100 operaties per jaar uitvoert.” Met een gemiddelde van 130 slokdarmoperaties per jaar, geldt voor slokdarmchirurgie hetzelfde. “Wij deden in het totaal al meer dan 3.500 operaties”, zegt slokdarmchirurg prof. dr. Philippe Nafteux. 

“Een groter aantal operaties per jaar zorgt ervoor dat we betere diagnoses kunnen stellen en ook de behandelingen gaan erop vooruit. Ervaren centra hebben beduidend betere overlevingscijfers”, zegt professor Nafteux.

Professor Topal vult aan: “Van de 213 patiënten die de voorbije drie jaar een complexe pancreasoperatie kregen via een kijkoperatie, zijn er twee overleden. Dat zijn er uiteraard nog altijd twee te veel, maar dat brengt het sterfterisico na de operatie wel op minder dan 1 procent ofwel acht keer lager dan het nationale gemiddelde. Het bundelen van de zorg in expertisecentra voor complexe pancreaschirurgie zal de kwaliteit van die ingrepen verbeteren.” 
 

Kijkoperaties

De kijkoperaties voor complexe pancreas­chirurgie zijn een voorbeeld van hoe expertcentra zich voortdurend verbeteren om betere resultaten te boeken. Professor Topal: “In 2016 gebeurden 4 op 10 operaties via een kijkoperatie. In het voorbije halfjaar was dat 96 procent. In ervaren handen heeft zo’n kijkoperatie opvallende voordelen: minder bloedverlies, een sneller herstel en een korter verblijf in het ziekenhuis. De uitstekende behandelresultaten blijven bovendien behouden.”

Uiteraard spelen niet alleen cijfers een rol. Ook een steeds groeiende aandacht voor de zorg na de operatie is belangrijk. Zowel na slokdarmoperaties als na pancreasoperaties wordt er ingezet op een sneller herstel, onder meer door patiënten sneller te laten bewegen en eten en sneller zelfstandig te laten functioneren. 

Terugbetaling

Vanaf 15 juli zullen slokdarm- of pancreas­ingrepen alleen nog terugbetaald worden als ze worden uitgevoerd in een erkend referentiecentrum of een ziekenhuis waarmee het centrum een samenwerkingsakkoord heeft. Vanaf 1 januari 2020 zal ook dat laatste niet meer het geval zijn en worden alleen ingrepen in erkende referentiecentra nog vergoed.  
 

(Tekst: Sara Van Daele)