Eén medicijn voor verschillende ontstekingen
Naast anti-TNF-alfa en vedolizumab, is er sinds 2018 een derde klasse van biologische medicijnen beschikbaar voor de ziekte van Crohn: ustekinumab. Het is een antilichaam dat enkele belangrijke ontstekingseiwitten neutraliseert, en al langer werd gebruikt voor andere ontstekingsaandoeningen. “Veel patiënten met de ziekte van Crohn hebben ook last van gewrichtsontstekingen of psoriasis. De nieuwe behandeling heeft als grote voordeel dat verschillende ontstekingen met één medicijn kunnen worden aangepakt”, zegt prof. dr. Séverine Vermeire, gastro-enterologe in UZ Leuven.
Bovendien is ustekinumab gebruiksvriendelijk, omdat patiënten eenmalig naar het ziekenhuis moeten komen voor de eerste dosis en vanaf dan de vervolginjecties om de acht weken bij zichzelf kunnen toedienen.
De nieuwe behandeling heeft als grote voordeel dat verschillende ontstekingen met één medicijn kunnen worden aangepaktProf. dr. Séverine Vermeire - gastro-enteroloog
Bewijs uit de echte wereld
Tot voor kort ontbrak er echter real world evidence voor de werkzaamheid en veiligheid van ustekinumab. Dat is letterlijk ‘bewijs uit de echte wereld’, afkomstig van alle patiënten wereldwijd die het gebruiken. Het vormt een belangrijke aanvulling op de gecontroleerde klinische studies die meestal nodig zijn voor de officiële goedkeuring van een medicijn, maar waarbij het slechts bij een selecte groep mensen getest wordt. “Patiënten met een voorgeschiedenis van andere aandoeningen, zoals kanker, of bijvoorbeeld met een stoma, komen vaak niet in aanmerking voor deelname aan een klinische studie. Toch is het belangrijk om te weten of een nieuw medicijn ook bij hen werkt en veilig is”, licht professor Vermeire toe.
In een grote studie van verschillende Belgische ziekenhuizen, werd recent de werkzaamheid en veiligheid van ustekinumab bevestigd bij 152 patiënten bij wie de andere biologische behandelingen niet (meer) effectief waren. Bij 35 procent van de opgevolgde patiënten, was de ontsteking één jaar na de eerste toediening van ustekinumab nog steeds succesvol onderdrukt. Ook in een andere real-worldstudie waarbij enkel patiënten uit UZ Leuven werden onderzocht, had ustekinumab goede resultaten. Wel bleek dat de optimale dosis kan verschillen per patiënt en dat sommigen op termijn een hogere dosis nodig hebben.
Over de ziekte van Crohn
Samen met colitis ulcerosa behoort de ziekte van Crohn tot de chronische inflammatoire darmziekten, waaraan naar schatting 40.000 Belgen lijden. De ziekte wordt gekenmerkt door een aanhoudende ontsteking in het maag-darmkanaal en is vandaag ongeneeslijk. Patiënten moeten levenslang behandeld worden om de ontsteking blijvend te onderdrukken.
Daarom wordt er de laatste jaren vooral gezocht naar manieren om de oorzaak van de ontstekingen aan te pakken en ze zo te kunnen voorkomen. Professor Vermeire: “We zetten sterk in op biologische medicijnen die gebaseerd zijn op natuurlijke beschermingsstoffen, zoals antilichamen uit ons immuunsysteem, maar ook op zogenaamde ‘small molecules’ die verschillende ontstekingseiwitten samen onderdrukken.”
