Wie kan om euthanasie vragen?
Alleen de patiënt zelf kan om euthanasie verzoeken. Iemand anders, zoals de partner, kind(eren) of een ander familielid, kan dit niet in de plaats van de patiënt vragen.
Actueel verzoek om euthanasie
Het verzoek van de patiënt moet vrijwillig, overwogen en herhaald zijn, en niet tot stand gekomen zijn als gevolg van enige externe druk.
Voor een geldig actueel verzoek om euthanasie moet er aan vier kernvoorwaarden worden voldaan.
De patiënt
- is wilsbekwaam*.
- bevindt zich in een medisch uitzichtloze toestand.
- ervaart aanhoudend en ondraaglijk fysiek of psychisch lijden dat niet kan verholpen worden en dat het gevolg is van een ernstige en ongeneeslijke, door ongeval of ziekte veroorzaakte aandoening.
- formuleert een vrije, overwogen en herhaalde vraag zonder externe druk.
*Een wilsbekwame patiënt is in staat om informatie te begrijpen en af te wegen, en de gevolgen van een bepaalde beslissing of handeling in te schatten.
Is er aan deze vier kernvoorwaarden voldaan? Dan is het mogelijk om tot euthanasie over te gaan.
Is er aan deze 4 kernvoorwaarden voldaan? Dan is het mogelijk om tot euthanasie over te gaan. Hoe dat precies verloopt, is afhankelijk van de levensverwachting van de patiënt.
Euthanasieprocedure
Hoe de wettelijke procedure verloopt, is afhankelijk van hoe lang de arts inschat dat de patiënt nog zal leven.
a. De arts is van oordeel dat de patiënt binnen afzienbare tijd (enkele weken tot maanden) zal overlijden.
De behandelende arts én een onafhankelijke arts beoordelen de vraag en de toestand van de patiënt. Als er wordt voldaan aan de kernvoorwaarden, mag de behandelende arts euthanasie uitvoeren zonder wachttijd.
In 2014 werd deze toepassing van de euthanasiewet uitgebreid tot minderjarigen onder bepaalde voorwaarden.
b. De arts is van oordeel dat de patiënt niet binnen afzienbare tijd zal overlijden.
Als de patiënt niet binnen afzienbare tijd zal overlijden, dan is er naast het oordeel van de behandelende arts minstens het advies van twee andere artsen nodig. Eén van de twee andere artsen moet een psychiater zijn of een specialist in de aandoening van de patiënt. De drie artsen moeten de vraag en de toestand van de patiënt beoordelen. In deze situatie schrijft de wet voor dat euthanasie ten vroegste na een wachttijd van één maand kan uitgevoerd worden.
Euthanasie is wettelijk niet mogelijk bij minderjarige patiënten die niet binnen afzienbare tijd zullen overlijden aan de onderliggende aandoening.
Wilsverklaring voor euthanasie
Als de patiënt zich in een onomkeerbaar bewustzijnsverlies (coma) bevindt, is er geen sprake meer van wilsbekwaamheid. De euthanasiewet voorziet daarom de mogelijkheid om de vraag naar euthanasie voorafgaandelijk neer te schrijven in een wilsverklaring voor euthanasie.
Euthanasie op basis van een wilsverklaring kan indien aan drie voorwaarden is voldaan.
De patiënt
- lijdt aan een ernstige en ongeneeslijke, door ongeval of ziekte veroorzaakte aandoening.
- is blijvend buiten bewustzijn (coma of in vegetatieve status).
- zijn toestand is volgens de stand van de wetenschap onomkeerbaar.
Iedereen die op de hoogte is van een wilsverklaring voor euthanasie van de patiënt, kan de arts hierover informeren en aan de arts vragen om een euthanasieprocedure te starten.
Bij een patiënt die wilsonbekwaam geacht wordt, maar niet in coma is, kan geen euthanasie uitgevoerd worden. Iemand die verward is door bijvoorbeeld een hersentumor of dementie wordt als wilsonbekwaam beschouwd, waardoor de arts geen euthanasie kan toepassen, ook al heeft de patiënt een wilsverklaring opgemaakt. Steeds, zal comfortzorg aangeboden worden.
Minderjarige patiënten kunnen geen gebruik maken van een wilsverklaring voor euthanasie.