Revalidatie na amputatie van onderste ledematen

Direct na de amputatie volgt een acute fase van revalidatie in het revalildatiecentrum. De stomp wordt zo goed mogelijk voorbereid op een prothese en dagelijkse activiteiten worden getraind. Daarna volgt mogelijk een fase van revalidatie met prothese.

Afspraken en opname

  • Wilt u een patiënt (ouder dan 16 jaar) verwijzen met:

    • Een dwarslaesie
    • Polytrauma
    • Brandwonden
    • Perifere zenuwletsels
    • Cerebrale parese
    • Een niet-aangeboren hersenletsel (tot leeftijd 75 jaar)
    • Een amputatie (tenzij leeftijd ≥ 75j zonder prothese revalidatie)

    Vul dan dit formulier in.

  • Wilt u een patiënt (ouder dan 75 jaar) met een niet-aangeboren hersenletsel of met een amputatie zonder prothese revalidatie verwijzen? Contacteer dan de dienst geriatrie.

Acute revalidatiefase

Voorbereiding

In de eerste, postoperatieve revalidatiefase in het ziekenhuis zijn er enkele belangrijke aandachtspunten. De stomp wordt zo goed mogelijk voorbereid op een prothesevoorziening.

  • Wondzorg
  • Voorkomen/verminderen van de zwelling
  • Pijnbestrijding
  • Preventie van spier- en/of peesverkortingen

ADL-training

Deze training van de activiteiten van het dagelijks leven (ADL), zoals zich wassen, kleden, verplaatsen en eten, beoogt in deze fase een zo groot mogelijke zelfstandigheid zonder prothese. Meestal gebeurt dat met een aantal hulpmiddelen zoals een rolstoel, looprek, rollator, krukken of een transferplank. De toegankelijkheid en de veiligheid van uw woning worden geëvalueerd.

Na een amputatie onder de enkel (kleinere amputatie) kan de stabiliteit van uw voet in meer of mindere mate beïnvloed worden. Tegenwoordig zijn er veel aanpassingen mogelijk:  steunzolen, comfort schoenen, kleinere silicone ortheses of op maat gemaakte orthopedische schoenen. 

Uw chirurg en/of revalidatiearts geeft u graag meer uitleg over uw specifieke situatie.

Revalidatie met prothese

Ongeveer de helft van de personen die een amputatie ondergingen, komt in aanmerking voor een prothese (kunstbeen). Dat is afhankelijk van uw algemene gezondheidstoestand en belastbaarheid en van de stomp. Ook uw wensen en motivatie zijn daarin belangrijke elementen.

Stomp protheseklaar maken

Op de protheseconsultatie wordt de evolutie van de stomp verder opgevolgd tot de stomp protheseklaar is. De maat voor de prothese wordt genomen. Soms kan dit al na enkele weken, maar bij wondproblemen kan deze periode meerdere maanden in beslag nemen. Deze consultatie gebeurt door de revalidatiearts, prothesist en zo nodig andere zorgverleners.

Training met prothese

Zodra de prothese klaar is, volgt een opname in het revalidatiecentrum voor verdere revalidatie, met prothese deze keer. Deze opname duurt enkele weken tot maanden, afhankelijk van het amputatieniveau en uw algemene toestand.

Zo bedraagt de gemiddelde opnameduur voor een onderbeenamputatie 4 weken en ongeveer 3 maanden voor een amputatie van andere ledematen.

Microprocessor aangestuurde knieprothese

In ons revalidatiecentrum kunt u kennismaken met een microprocessor aangestuurde knieprothese (MCK). 

Bij dit type prothese detecteren sensoren de bewegingen van de prothesegebruiker. De sensoren analyseren deze bewegingen en zetten ze om in een gepaste reactie, waardoor de bewegingen natuurlijker verlopen, veiliger zijn en minder energie verbruiken. Deze werking heeft een positief effect op het uitvoeren van dagelijkse activiteiten. MCK’s zijn beschikbaar voor zowel actieve als minder actieve gebruikers.

Sinds 2021 wordt een MCK terugbetaald in België.

Lees de informatiebrochure 

Meer info over de voordelen van een MCK, wie in aanmerking komt en de aanvraagprocedure, vindt u in onderstaande informatiebrochure.

Psychologische begeleiding

Een amputatie is een ingrijpende gebeurtenis, niet alleen voor u maar ook voor uw partner en familieleden. De verwerking ervan vergt tijd en energie. Het veranderde uiterlijk is voor veel mensen moeilijk te accepteren. Als vast onderdeel van de revalidatie ondersteunt en begeleidt de psycholoog u bij uw verwerking.

Fantoomgevoel en fantoompijn

Fantoomgevoel of fantoompijn zijn gevoelens of pijn in het afwezige deel van het lidmaat en kan brandend, stekend, jeukend van aard zijn. Fantoompijn en fantoomgevoel kunnen beïnvloed worden door uw stemming.

Hoe fantoomgevoel of fantoompijn behandelen?

  • Zorg voor voldoende activiteit en afleiding
  • Mindfulness en relaxatie 
  • Medicatie
  • Spiegeltherapie - als veelbelovend middel - waarbij een spiegel naast het behouden been gezet wordt en dit been bewogen of gemasseerd wordt door de kinesitherapeut of door uzelf. Op die manier lijkt het alsof het afwezige been bewogen of gemasseerd wordt waardoor pijn kan verlichten. 
  • Door in gedachten het geamputeerde lidmaat tegelijk met het behouden been te bewegen.

Over het algemeen nemen fantoomgevoelens in de loop van de tijd af en dooft eventuele fantoompijn uit bij een goed gebruik van de prothese.

Specialisten

Laatste aanpassing: 8 november 2024