8x antibiotica

1 Antibiotica hebben geen nut bij griep of virale infecties

Een antibioticum is een geneesmiddel dat de groei van bacteriën remt of ze doodt. Samen met je eigen afweersysteem ruimen antibiotica zo een infectie in je lichaam op. Maar niet alleen bacteriën veroorzaken infecties, ook andere micro-organismen zoals virussen doen dat. 
Een luchtweginfectie, een keelontsteking of een verkoudheid is vaak van virale oorsprong: in zo’n geval heeft een antibioticum geen zin. Antibiotica zijn dus nutteloos bij griep of andere virale infecties. En het zijn geen koortswerende middelen. 

2 Uit voorzorg antibiotica nemen, doet meer kwaad dan goed 

De vaak gehoorde uitspraak ‘baat het niet, dan schaadt het niet’ is volledig fout, want antibiotica kunnen net wel schadelijk zijn. Van sommige krijg je nevenwerkingen zoals huiduitslag, diarree, allergie, een verstoorde lever- of nierfunctie … Neem dus zeker geen antibioticum gewoon om het zekere voor het onzekere te nemen.
 

3 Verkeerd gebruik van antibiotica maakt bacteriën sterker

Gebruik je onnodig of te veel antibiotica, dan geef je bacteriën de kans om resistent te worden. Het geneesmiddel kan de infectie dan veel minder goed of zelfs niet meer bestrijden, want de bacteriën zijn ertegen opgewassen. Resistentie beperkt de behandelingsmogelijkheden en bedreigt zo de moderne geneeskunde.

4  Je hoeft het doosje niet altijd volledig uit te nemen 

‘Start met antibiotica en neem dan het volledige doosje in.’ Die instructie kregen we lang te horen, maar geldt zeker niet altijd. Sommige doosjes moet je wel degelijk uitnemen, maar andere zijn te groot voor wat nodig is.
Blijf je met overschotjes zitten, breng ze dan terug naar de apotheek. Laat de pillen niet staan in je thuisapotheek om ze bij een volgende ziekte in te nemen. Je neemt dan misschien niet de juiste antibiotica of kiest voor de verkeerde dosis of duur. Volg ook altijd stipt het voorschrift. Stop en start nooit op eigen houtje.

5 Zeg niet te snel: ‘Ik ben allergisch voor antibiotica’

Het is niet omdat je hevige diarree hebt, misselijk bent of moet braken, dat je allergisch bent voor antibiotica. Dat kunnen namelijk ook nevenwerkingen zijn, terwijl allergie een overgevoeligheidsreactie is.
Wie een allergie heeft, kan niet meer geholpen worden omdat artsen een hele groep antibiotica niet meer kunnen voorschrijven. De mogelijkheden om iemand te behandelen zijn daardoor een pak minder. Iemand die echt allergisch is, moet natuurlijk dat label krijgen, maar volgens specialisten zijn er nu te veel patiënten die een zogenaamde allergie hebben.
 

6 Een spuitje met antibioticum is niet altijd beter dan een pilletje 

In het ziekenhuis krijg je vaak antibiotica met een katheter langs de ader. Voor sommige infecties, zoals een hersenvliesontsteking, is dat noodzakelijk, maar andere infecties kun je ook met een antibioticum in pilvorm behandelen. Met medicatie via de mond ben je mobieler en kun je misschien vroeger naar huis. Bovendien vermijd je mogelijke verwikkelingen omdat de katheter weg is. Ook de prijs van een pil ligt vaak een stuk lager.

7 Elk ziekenhuis moet een antibioticabeleid hebben 

Sinds 2008 heeft elk ziekenhuis in ons land bij wet verplicht een uitgewerkt antibioticabeleid. UZ Leuven heeft zijn richtlijnen voor antibioticagebruik gebundeld in een gids die artsen online kunnen inkijken. Sinds anderhalf jaar is er een nationale gids, met daarin ook zeldzamere infecties. Aangezien er regelmatig nieuwe antibiotica op de markt komen en de resistentie van antibiotica voortdurend evolueert, zorgt UZ Leuven ervoor dat de gids voor zorgverleners up-to-date gehouden wordt.

8 Goed antibioticumgebruik is ieders verantwoordelijkheid

Onderzoekers zoeken voortdurend naar nieuwe antibiotica, onder meer om resistentieproblemen op te lossen. Maar daarnaast is het belangrijk om de bestaande geneesmiddelen goed te gebruiken. In UZ Leuven evalueren artsen om de zes maanden de  resistentie- en verbruikscijfers van anti­biotica, maar ook de geschiktheid van een voorschrift. Je kan met een sterk antibioticum op een banale infectie schieten. Dat zal wel effectief zijn, maar is niet de meest verstandige beslissing. In tegenstelling tot wat in de sportwereld geldt, luidt het motto voor antibiotica: change the winning team.

UZ Leuven werkt aan het bewustzijn van artsen en verpleegkundigen met allerlei acties, zoals een nieuwsbrief en antibioticatip, maar ook aan het inzicht bij het brede publiek. Antibiotica zijn dan ook belangrijke geneesmiddelen. Iedereen krijgt er in zijn leven mee te maken. Goed antibioticumgebruik 
is ieders verantwoordelijkheid. Bespreek 
vragen of twijfels altijd met je arts.