Factcheck: wat weet jij over borstvoeding?

Kunstvoeding is een evenwaardig alternatief voor borstvoeding

Dat is niet juist. Er is natuurlijk niets mis met kunstvoeding, maar moedermelk blijft altijd de beste optie voor je baby. Want net als alle zoogdieren produceren moeders melk op maat van hun baby. Die melk bevat niet alleen de nodige voedingsstoffen, maar ook tal van stoffen die de baby beschermen tegen ziekte. Het is natuurlijk prima dat er ook kunstvoeding en speciaal aangepaste melk voor baby’s bestaat. We geven daar bijvoorbeeld de voorkeur aan als de mama hiv-positief is, omdat er een risico bestaat op overdracht van het virus via de moedermelk. Of wanneer de baby een zeldzame stofwisselingsziekte heeft. Maar meestal zijn de gezondheidsvoordelen van moedermelk veel groter dan bij kunstvoeding.

Beginnen met borstvoeding gaat vlot als je goed geïnformeerd bent

Dat is een mythe. Borstvoeding gaat niet altijd vanzelf. Informatie is belangrijk, maar ook ondersteuning is nodig, zeker bij een eerste baby. Huidcontact tussen moeder en kind in de eerste uren na de bevalling is erg belangrijk om de melkproductie op gang te krijgen. Een goede omkadering kan helpen om hongersignalen te herkennen, om de baby juist aan te leggen en om tepelkloven te voorkomen. UZ Leuven behaalde in 2008 het certificaat Babyvriendelijk ziekenhuis, uitgereikt door UNICEF. Dat betekent onder andere dat al onze gezondheidswerkers op dezelfde wetenschappelijke wijze worden opgeleid op het vlak van borstvoeding. Als pas bevallen moeder heb je ook recht op begeleiding van een vroedvrouw aan huis. Maak daar zeker gebruik van en informeer je voldoende tijdens de zwangerschap.

Als je te vroeg bevalt, kan je lichaam nog geen moedermelk aanmaken

Weer niet juist. Na de bevalling komen er een aantal hormonale processen op gang die de melkproductie in gang zetten, ongeacht op welke zwangerschapsleeftijd je bevalt. Moeders die te vroeg bevallen, hebben vaak een gecompliceerde zwangerschap achter de rug en hebben vaak ook zelf gezondheidsproblemen, wat de melkproductie kan verstoren. Bovendien kunnen baby’s die te vroeg geboren worden nog niet voldoende zelf aan de borst drinken, dus de melk moet afgekolfd worden. Moeders die te vroeg bevallen, hebben dan ook extra begeleiding nodig, onmiddellijk na de geboorte, maar ook in de periode dat hun baby gehospitaliseerd is en naar huis gaat.

Borstvoeding zit vol toxische stoffen door milieuverontreiniging

Het klopt dat er toxische stoffen aanwezig zijn in ons milieu en dat je daar sporen van terugvindt in moedermelk. Maar er is de laatste jaren een sterk dalende trend van milieuverontreiniging waargenomen in moedermelk. Voor kunstvoeding geldt trouwens hetzelfde: die melk wordt geproduceerd op basis van koemelk, en ook koeien staan bloot aan milieuverontreiniging. Bovendien is de ecologische voetafdruk van kunstvoeding veel groter.

Borstvoeding kan te licht zijn en onvoldoende voedingsstoffen bevatten

Dat klopt in geen geval. Elk zoogdier stelt zijn melk samen aangepast aan zijn jong. Bij de mens is moedermelk erg vetrijk, omdat bij baby’s de hersenen sterk moeten groeien. Een zeehond moet op korte termijn een dikke vetlaag kweken: die melk is nog vetrijker dan die van de mens. Een kalf moet dan weer veel spieren ontwikkelen. Daarom zit er extra veel eiwit in koemelk. Normaal heeft moedermelk altijd de juiste samenstelling. Met een goed gevarieerd dieet ben je als moeder zeker dat je voor je kind prima moedermelk produceert. Alcohol drinken raden we af, want die komt ook in de melk terecht.

Borstvoeding heeft niet alleen voordelen voor de baby, maar ook voor de moeder

Klopt. Om te beginnen verbruiken moeders die borstvoeding geven 500 kcal meer dan moeders die dat niet doen. Door borstvoeding te geven, kom je dus sneller weer op je vroegere gewicht. We weten ook dat langdurig borstvoeding geven beschermt tegen borstkanker. Bij het geven van borstvoeding komt in de hersenen van de moeder bovendien oxytocine vrij, ook bekend als het liefdes- of knuffelhormoon. Dat bevordert niet alleen de hechting tussen moeder en kind, het zorgt er ook voor dat de baarmoeder samentrekt en weer tot zijn normale proporties wordt herleid, waardoor er ook minder bloedverlies na de bevalling optreedt.

Borstvoeding is niet compatibel met medicatie

Klopt niet helemaal. Geneesmiddelenproducenten vermelden dat inderdaad vaak op de bijsluiter. Uit onderzoek blijkt dat nogal wat medicijnen niet of heel beperkt worden opgenomen in moedermelk. Neem nooit zomaar op eigen houtje medicatie als je borstvoeding geeft, maar bespreek het met je arts. Hij of zij kan nakijken of het veilig is om de medicatie in te nemen of een alternatief voorstellen dat wel compatibel is met borstvoeding.

Langer dan zes maanden borstvoeding geven heeft geen zin

Niet juist. Voor borstvoeding geldt: hoe langer hoe beter. De Wereldgezondheidsorganisatie raadt aan de eerste zes maanden alleen moedermelk te geven, dus geen andere voeding of drank, ook geen water. Vanaf de leeftijd van zes maanden is een dieet van uitsluitend moedermelk niet voldoende voor de voedingsbehoeften van de baby en is het belangrijk dat je met vaste voeding begint. Maar er wordt aangeraden om door te gaan met borstvoeding tot de leeftijd van twee jaar of langer, zolang de moeder en de baby het zelf willen. Uit antropologisch onderzoek weten we dat de meeste kinderen spontaan stoppen met borstvoeding rond de leeftijd van drie tot vier jaar. In Scandinavische landen krijgen moeders langdurig zwangerschapsverlof, wat ideaal is om zo lang borstvoeding te kunnen geven. In ons land is dat moeilijk. Moeders moeten drie maanden na de bevalling opnieuw aan het werk en de combinatie borstvoeding-afkolven-werken is niet voor de hand liggend.

Als je weer gaat werken, kan je het best tijdig de borstvoeding beginnen afbouwen

In België keren veel vrouwen terug naar hun werkplek voor hun baby zes maanden oud is. Alleen borstvoeding tijdens die periode is nochtans de aanbeveling. Het is mogelijk om borstvoeding te combineren met je werk en dat bespreek je het op voorhand met de werkgever. Zijn de voorzieningen aanwezig om in privacy te kunnen afkolven? Kan de melk veilig en koel bewaard worden? Ook de vroedvrouw kan daarbij een ondersteunende rol hebben. Moeders hebben wettelijk gezien recht op een kwartier borstvoedingspauze per vier werkuren. In die pauze kan je je melk afkolven en ze achteraf meegeven naar de kinderopvang van je baby. Het vraagt wat inspanning, maar het is een manier om de terugkeer naar je werkplek rustiger te laten verlopen voor je baby en je baby langer te laten genieten van de voordelen van moedermelk. 
 

(TEKST: Jan Bosteels)