Column van de pastor - "Jef belde elke dag met papegaai Napoleon"

Haar onderarmen lijken op een sneeuwlandschap waar een roedel husky’s doorheen gelopen heeft. Als ik beter kijk, zie ik tussen de pootafdrukken van honden ook katten- en vogelpootjes.

De vrouw in het ziekenhuisbed ziet me kijken en stroopt de mouw van haar slaapkleed verder omhoog. ‘Wie de mensen kent, houdt van de dieren’ staat daar in sierlijke letters getatoeëerd. “Dat zijn de pootafdrukken van alle dieren die me begeleid hebben op mijn levensweg.” Ze vertelt over haar moeilijke jeugd in een gezin met veel geweld. Haar hond was altijd haar steun en toeverlaat. Toen ze op haar achttiende alleen ging wonen, had ze veel verdriet dat ze de hond niet kon meenemen naar haar piepkleine studiootje. “Maar ja, hij moest thuis ook nog voor de jongere kinderen zorgen, hé.”

Haar levenspad was hobbelig, met verschillende gebroken relaties en donkere dalen. Op momenten van diepe depressie waren het alleen haar huisdieren die haar konden motiveren om uit bed te komen. “Veel mensen hebben mij gekwetst en mijn vertrouwen misbruikt, mijn dieren hebben dat nooit gedaan.” Ondertussen gaat het beter met haar en is er naast dierenliefde ook mensenliefde in haar leven. Haar partner en vrienden kent ze van de hondenschool.

Dieren zijn behoorlijk onzichtbaar in het ziekenhuis, op een enkele geleidehond na. Toch zijn ze heel aanwezig in de verhalen van patiënten. In het verleden kwamen ze zelfs al eens clandestien op bezoek. Honden begroetten hun baasje aan de ingang van het ziekenhuis. Een schuchtere kat ontmoette haar lievelingsmens in de rust en de beslotenheid van de kapel. En ook op de palliatieve zorgeenheid kwamen soms bezoekers met poten, vinnen of vleugels. Nu kunnen zij terecht in het huisdierenlokaal op campus Gasthuisberg en campus Pellenberg, waar patiënten hun huisdier in een rustige ruimte kunnen ontmoeten.

Julie is tien en heeft al haar hele leven een kwetsbare gezondheid. Als ik haar vraag wat haar troost als ze ziek is en pijn heeft, is ze heel stellig: “Mijn konijn. Dat is zacht en warm en zegt nooit de verkeerde dingen.” Woorden geven maar misverstand, schreef Antoine de Saint-Exupéry in De Kleine Prins. Van de woordeloze nabijheid en de onvoorwaardelijkheid van dieren kunnen wij mensen veel leren, zeker in situaties waarin woorden tekortschieten.

Al zijn niet alle dieren woordeloos. Jef is 83 en al meer dan 30 jaar is papegaai Napoleon zijn enige huisgenoot. Toen Jef een hersenbloeding kreeg, zat Napoleon de hele nacht bij zijn schouder. Toen het licht begon te worden, maakte het dier zo veel kabaal aan het raam dat de buren gealarmeerd werden. Napoleon ontroerde de hulpdiensten door op zijn gebruikelijke manier afscheid van Jef te nemen: “Dag makker.” Tijdens zijn ziekenhuisopname belde Jef elke dag via de buurvrouw met Napoleon. Toen Jef niet meer naar huis kon, mocht Napoleon na veel onderhandelen mee naar het rusthuis. Daar is het nu wat minder rustig, door zijn voortdurende geklets, maar ook omdat er ineens veel meer jonge kinderen op bezoek komen.