Pre-TCR-α is de afkorting voor de pre-T-celreceptor α, een eiwit dat een belangrijke rol speelt in de aanmaak van T-cellen, die deel uitmaken van ons adaptieve (verworven) immuunsysteem.
In de Verenigde Staten worden pasgeboren baby’s al enkele jaren gescreend op het aantal T-cellen tijdens de standaard bloedprik, om mogelijke immuundeficiënties op te sporen. Lage waardes kunnen erop wijzen dat een dringende stamceltransplantatie nodig is.
“We kwamen in contact met een onderzoeksgroep uit Philadelphia die via de screening kinderen had geïdentificeerd met een tekort aan T-cellen. Ze bleken een mutatie in het gen voor pre-TCR-α te hebben. Ook wij hadden in Leuven bij een van onze volwassen patiënten, die lijdt aan een vorm van immuundeficiëntie, aanwijzingen gezien voor een tekort aan pre-TCR-α”, zegt dr. Frederik Staels, arts-specialist in opleiding die hierover zijn doctoraatsonderzoek deed. “Net zoals wij wisten de Amerikaanse collega’s nog niet of deze link relevant was.”
We zagen bij een van onze volwassen patiënten, die lijdt aan een vorm van immuundeficiëntie, aanwijzingen voor een tekort aan pre-TCR-α
Dr. Frederik Staels
Een tekort aan pre-TCR-α kan leiden tot immuundeficiëntie
Deze contacten groeiden uit tot een internationaal consortium met een mooie multidisciplinaire samenwerking, waarbij dr. Staels, prof. dr. Rik Schrijvers en prof. dr. Isabelle Meyts van UZ Leuven de Belgische tak vertegenwoordigden.
Prof. dr. Rik Schrijvers, een van de hoofdonderzoekers: “We konden gegevens van patiënten met een afwijking in pre-TCR-α en databanken vanuit verschillende plaatsen in de wereld samenbrengen. Sommige patiënten hadden al op jonge leeftijd te maken met infecties, lymfoproliferatie of auto-immuunaandoeningen, anderen ontwikkelden pas op volwassen leeftijd symptomen. Verbazend genoeg waren er ook dragers zonder symptomen, wat we bij erfelijke ziekten ‘onvolledige penetrantie’ noemen.”
Afwezigheid van pre-TCRα kan bij mensen deels gecompenseerd worden
“Eerder proefdieronderzoek had gesuggereerd dat pre-TCR-α een essentiële schakel is in de ontwikkeling van T-cellen, meer bepaald voor de αβ-T-celreceptor. Bij onze patiënten zagen we inderdaad méér T-cellen met een andere receptor, namelijk de γδ-T-celreceptor, maar vreemd genoeg nog steeds vooral T-cellen met het αβ-receptortype”, vervolgt prof. Schrijvers. “Tekorten in pre-TCR-α kunnen dus blijkbaar worden gecompenseerd.”
Risicofactor voor autoimmuniteit in Zuid-Azië en Midden-Oosten
Bij ons werden er maar enkele patiënten met genetische afwijkingen voor pre-TCR-α geïdentificeerd, maar in Zuid-Azië en het Midden-Oosten bleken ze wel frequenter voor te komen. “In die regio’s treft een gedeeltelijk tekort tot 1 op de 4000 mensen, die ook vaker lijden aan auto-immuunziekten. Het onderzoek suggereert dus dat de subtielere genetische afwijkingen in pre-TCR-α die aanwezig zijn in die populaties een risicofactor kunnen zijn voor het ontwikkelen van immuniteitsproblemen.”
