Niet 'gewoon' moe
Voor veel mensen voelt dit als een vreemde of ongewone vermoeidheid, die niet te vergelijken is met ‘gewoon moe zijn’.
Zo kunt u zich ook moe voelen, zonder een (grote) inspanning te hebben gedaan.
Impact op uw leven
Vermoeidheid is geen banale klacht. Door vermoeidheid kunt u uw dagen niet invullen zoals u zou willen, of kunt u veel minder dan wat u gewoon bent.
Dat kan gevoelens van frustratie, woede, teleurstelling of verdriet met zich meebrengen.
Wanneer kunt u last krijgen van vermoeidheid
Bij sommige mensen vertoont de vermoeidheid een herkenbaar, terugkerend patroon, dat samenhangt met de toedieningen en de herstelperiodes tussenin. Bij anderen komt de vermoeidheid eerder onvoorspelbaar opzetten.
Het valt niet makkelijk te voorspellen vanaf wanneer vermoeidheid optreedt. Veel mensen krijgen hier al vroeg in hun behandeling last van. Bij anderen wordt vermoeidheid pas echt voelbaar wanneer de behandeling vordert.
De eerste beurt was ik vol energie. Pas na de tweede en derde is de vermoeidheid een rol beginnen spelen.
Ook na behandeling
Het is niet abnormaal dat u nog last hebt van vermoeidheid enkele maanden na het stopzetten van de therapie. Soms kan enige mate van vermoeidheid nog verschillende jaren na de therapie duren.
Ik ervaar nu dat er inderdaad nog lang na de therapie vermoeidheid is. Mijn ervaring is wel dat revalidatie en fysieke inspanning in het begin vermoeiend zijn, maar als je even volhoudt echt energie geven.
Rust en beweging
Neem voldoende rust én beweeg genoeg.
- Beweging is nodig om in conditie te blijven
- Rust om te recupereren.
Probeer een evenwicht te vinden tussen activiteit en rust. Dat is een leerproces. Het vraagt tijd, en aanpassing.
Vooral in de eerste dagen na de behandeling is voldoende rust belangrijk. Maar het is even belangrijk om de gewone draad weer op te nemen zodra je zelf voelt dat het gaat.
Waarom is bewegen belangrijk?
Actief zijn kan vermoeidheid verminderen doordat u beter in conditie blijft. Probeer uw dagelijkse activiteiten daarom zoveel mogelijk verder te zetten.
Omgekeerd werkt te veel rust en slaap vermoeidheid alleen maar in de hand. Door te weinig beweging vermindert uw fysieke conditie, waardoor beweging of inspanningen zwaar en vermoeiend aanvoelen.
Bewegen en actief zijn beschermen u dus tegen deze ongewone vermoeidheid. Tegelijk zal u zich daardoor zowel lichamelijk als mentaal beter voelen.
Als je altijd luistert naar je lichaam, ga je op den duur niet veel meer doen. Dus heb soms toch de moed om iets te ondernemen. En daarna weer rusten …
Luister naar uw lichaam
Het is niet altijd makkelijk om voor wat beweging te zorgen. Soms voelt u zich misschien zo moe dat actief zijn ondenkbaar lijkt. Soms is het misschien moeilijk in te schatten wat u wel en niet aankan in deze periode. De ene dag is de andere niet: soms gaat bewegen wat makkelijker, soms hebt u weer even meer rust nodig.
Je eigen grenzen leren kennen en vooral je eraan houden is superbelangrijk. Het gebeurt met vallen en opstaan, maar je komt toch vooruit. Laat je niet onder druk zetten door verwachtingen van anderen.
Waarom is rust belangrijk?
Ook rust is belangrijk: regelmatige rustpauzes helpen u om te recupereren en daarna een activiteit verder te zetten.
- Bouw regelmatig wat rust in, zodat u niet over uw grenzen gaat.
- Hou de rustpauzes kort.
- Bekijk waar u de rollen voor uzelf en uw gezin anders kunt organiseren en verdelen.
- Luister naar uw lichaam: voelde een inspanning als teveel, doe volgende keer dan wat minder.
Na elke activiteit, bijvoorbeeld de was sorteren, ga ik even liggen. Na de maaltijd: even liggen. Strijkje … even liggen. Zo raak ik de dag door.
Zorg voor ontspanning en positieve energie
Tot mentale rust komen is in deze periode misschien extra moeilijk, maar toch is het erg belangrijk om te kunnen ontspannen en weer op te laden.
- Kies voor activiteiten waar u positieve energie uit haalt en die u deugd doen.
- Leer 'neen' zeggen tegen dingen die veel energie kosten.
- Vraag hulp of advies als u moeite hebt om tot rust te komen. In het ziekenhuis zijn er zorgverleners die u daarbij kunnen helpen.
Tijdens de behandeling kon ik me niet zo goed concentreren op boeken en kranten. Muziek, film en tv hebben mij heel veel geholpen. Ik kon er op een niet-vermoeiende manier heel erg van genieten.
Vraag hulp
Hulp krijgen is een belangrijke manier om zelf wat energie te sparen. Hulp vragen is voor veel mensen niet evident, terwijl veel naasten juist graag weten hoe ze kunnen helpen in deze periode.
Hulp vragen wanneer je gewend bent om alles zelf te beredderen is echt niet zo gemakkelijk. Iets uit handen geven is een niet zo evidente stap om te zetten. Ik vond het heel moeilijk om hulp te vragen, vooral in het begin, tot ik merkte dat mijn naasten dit hard nodig hadden.
Ook andere instanties zoals familiehulp kunnen hulp aanbieden.
- Bespreek mogelijkheden voor thuishulp met de sociaal werker in het ziekenhuis.
- Ook de dienst maatschappelijk werk van uw ziekenfonds kan u hiermee verderhelpen.
Hulp bij huishoudelijke taken betekent voor mij dat er energie en tijd vrijkomt voor mijn kinderen en tijd voor een fijn gesprek en een ontspannende wandeling. Het is een kwestie van keuzes maken.
Tips om uw energie te sparen
Het is voor veel mensen niet haalbaar om in deze periode het huishouden te runnen zoals voordien. Ga na wat voor u écht belangrijk is en wat minder. Wat doet er echt toe voor u, en wat kunt u tijdens deze periode wat meer loslaten?
Eenvoudige oplossingen kunnen u helpen om enkele dagelijkse activiteiten makkelijker te maken.
Boodschappen doen
- Maak een boodschappenlijstje.
- Doe boodschappen op een minder druk tijdstip van de dag.
- Neem een trolley mee, zodat u geen zware tassen moet dragen.
Huishouden
- Deel de schoonmaak in stukken, of spreid over enkele dagen.
- Bereid eenvoudige maaltijden. Vries vooraf eventueel enkele maaltijden in voor mindere dagen.
- Zet potten en kommen die u vaak gebruikt op een makkelijk bereikbare plaats.
Je moet misschien niet alles strijken, veel kan geplooid worden. En ook: maak duidelijke afspraken met je eventuele partner om het huishouden te delen en evalueer tussenin of het voor beiden draaglijk is.
Wassen en aankleden
- Zet een stoel in de badkamer of aan de wastafel.
- Gebruik een badjas om u na het wassen al zittend te drogen.
- Een jasje of gilet aantrekken gaat gemakkelijker dan een trui.
Pak onderliggende problemen aan
Andere klachten kunnen bijdragen tot vermoeidheid:
- Pijn
- Slaapproblemen
- Verminderde eetlust
- Tekort aan rode bloedcellen door de behandeling
- Alle gevoelens die u te verwerken krijgt
Laat u bijstaan en vraag hulp in het ziekenhuis bij deze klachten. Vraag een gesprek met één van de zorgverleners of neem deel aan de sessies die rond veel van deze thema’s georganiseerd worden in het ziekenhuis.
Vragen of advies
Zit u nog met vragen over bijwerkingen van een oncologische behandeling met tabletten of capsules? Neem contact op met uw zorgverleners.
Bijkomende hulp
KanActief
KanActief is het revalidatieprogramma van het ziekenhuis en biedt u de mogelijkheid om na uw behandeling in groep en onder professionele begeleiding te werken aan uw herstel.
Lees meer op de website van KanActief.
Rekanto
De Stichting tegen Kanker biedt gratis yoga of nordig walking aan voor mensen die in behandeling zijn of hun behandeling recent afrondden.
Lees meer op www.rekanto.be.
Steun of luisterend oor
Hopelijk vindt u steun en een luisterend oor bij uw naasten en onze zorgverleners.
Daarnaast kunt u ook nog terecht bij andere kanalen voor een goed gesprek of een luisterend oor.
Revalideren tijdens uw behandeling
Bent u momenteel in behandeling tegen kanker? Vul dan de vragenlijst in die peilt naar uw fysiek functioneren in het dagelijks leven. Wanneer uit uw antwoorden blijkt dat u meer begeleiding nodig hebt, wordt u gecontacteerd door een kinesitherapeut.