Beugels voor bengels

Wacht niet op de puberteit

Starten met orthodontie doe je net voor de puberteit, want daarvoor moet je toch al je definitieve tanden hebben? Zo denkt de meerderheid van de bevolking. En je ziet ook vooral 11 tot 13-jarigen met beugels. Toch kan je kind meestal al veel eerder beugelen en hoef je niet te wachten tot het alle melktanden kwijt is.

Professor Guy Willems: “Het grote voordeel van jong starten, is dat we de kaakgroei nog kunnen beïnvloeden. De plaats van de definitieve tanden in beide kaken ten opzichte van elkaar, wordt in de eerste plaats daar door bepaald. Als de relatie tussen de kaken zich niet normaal ontwikkelt, zullen de tanden in boven- en onderkaak dus niet mooi in elkaar passen.”
 

Rond 8 jaar naar de tandarts

Orthodontie op de leeftijd van 8 jaar werkt preventief. Het bevordert de verdere gebitsontwikkeling en gelaatsgroei en helpt een slechte kaak- en tandstand op latere leeftijd te voorkomen.

Veel kinderen hebben al jong een kruis- of dwangbeet, waardoor de bovenkaak en de onderkaak niet goed op elkaar passen. Meestal is de bovenkaak te smal.

“Op de leeftijd van 8 jaar breng je het best met je kind een bezoek aan de tandarts, om na te kijken of er sprake is van zo’n kruis- of dwangbeet en eventueel een vroege behandeling op te starten. Maar onder meer ook om de positie van de definitieve hoektanden, hoog in de bovenkaak naast de neusvleugels, in te schatten en eventueel meer ruimte te bieden.”

“Is er op dat moment niets aan de hand? Des te beter. Je kind moet misschien wel later nog beugelen, als alle definitieve tanden doorgebroken zijn. Meestal is dat vlak voor de groeispurt: voor meisjes rond 11 tot 12 jaar, voor jongens rond 13 tot 14 jaar.”

Niet alleen mooi zijn

Behoudt het kind lang een kruis- of dwang beet, dan kan dat een ongelijke kaakgroei veroorzaken. Bovendien wordt het kaakgewricht extra belast en kan er op de duur extra ongemak optreden. Ook de positie van de hoektanden kan verkeerd evolueren, waardoor ze de snijtanden in de bovenkaak kunnen beschadigen door hun wortel stuk te maken. Orthodontie is dus zeker niet alleen op mooi zijn gericht.

“In 95% van de vroege behandelingen kiezen we voor een plaatbeugel: die klik je op de tanden, is uitneembaar en heeft een schroefje. Eén keer per week gedurende zes tot negen maanden draai je het plaatje een kwartslag open. De bovenkaak wordt zo 1 mm per maand breder."

“Door de bovenkaak ruimer te maken, kan de onderkaak meer naar voren groeien en passen beide kaken beter in elkaar. Verbreding van de bovenkaak lost meteen ook het ruimtegebrek ter hoogte van de hoektanden op. Het effect van een beugel is bij kinderen vaak groter dan bij volwassenen. Wacht je te lang met beugelen, dan zit de kans erin dat de kaakstructuur al volgroeid is en een verbreding niet meer lukt. In dat geval moet de chirurg de bovenkaak openen om ruimte te creëren.”

Forceer je kind niet

Waarom de leeftijd van 8 jaar en niet vroeger? “Rond die periode wisselen veel kinderen de voorste melktanden in voor definitieve snijtanden. Ook de eerste grote kiezen zijn al aanwezig. Op die grote kiezen stemmen we onze orthodontische apparatuur af: de plaatbeugel steunt erop.

Natuurlijk hangt alles van het kind zelf af en van de ontwikkeling van zijn tanden. Soms kan je er al wat vroeger aan beginnen, soms wat later. Ook de psychologie van het kind is belangrijk: te vroeg starten kan een kind forceren en angstig maken.”

Leer verkeerde gewoontes af

Ook als ouder kan je je kind een handje helpen om rechte tanden te krijgen.

Leer je kind onder meer tijdig slechte gewoontes zoals duimzuigen af, want dat kan de tand stand beïnvloeden en de kaakontwikkeling afremmen. Maar ook na de kleutertijd nog een fopspeen gebruiken, nagelbijten, penkauwen of verkeerd slikken kunnen een negatief effect hebben.

“Dat moet je kind echt afleren. Want zolang het dat doet, kunnen we eigen lijk ook niet starten met orthodontie. Omdat het de behandeling tegenwerkt.”

Verwacht geen wonderen

Soms is er zodanig veel ruimtetekort, dat er toch nog tanden getrokken moeten worden na de verbreding van de kaken.

“Sommige mensen denken dat alles mogelijk is. Dat is natuurlijk niet zo. Eventjes een plaatbeugel dragen en er dan volledig vanaf zijn, komt niet vaak voor.

De kans is groot dat de normale orthodontische behandeling met bijvoorbeeld blokjes volgt. Want op 8-jarige leeftijd heb je natuurlijk nog meer dan de helft van je melktanden niet gewisseld. Door de gecreëerde verbreding verloopt de behandeling met blokjes wél makkelijker.”

“Beugelen gaat ook niet vanzelf. Het vraagt inspanning en motivatie. Goede mondhygiëne is heel belangrijk. Poets de apparatuur goed en regelmatig. Verwijder voedselresten na iedere maaltijd. Doe je dat niet, dan krijg je op termijn niet alleen gaatjes, maar ook sterke verkleuring en ontkalking van je tanden. Dat oogt dan minder esthetisch, terwijl je zo’n behandeling toch ook voor een groot stuk doet om je tanden er mooier te laten uitzien.”