ADHD
Epileptische aanvallen komen vaker voor bij kinderen met ADHD en omgekeerd. Een deel van de kinderen met epilepsie vertoont dezelfde gedragskenmerken als kinderen met een aandachtstekortstoornis, zoals ADHD of ADD.
ADD, zonder hyperactiviteit, komt het meest voor bij kinderen met epilepsie.
ADHD-medicatie en epilepsie
Het is niet bewezen dat ADHD-medicatie een negatief effect zou hebben op een goed gecontroleerde epilepsie. Als een kind met regelmatige epilepsieaanvallen start met ADHD-medicatie, is het echter goed om in het begin de frequentie en ernst van de aanvallen in de gaten te houden. Merk je wel een duidelijk verband tussen de medicatie enerzijds en de aanvallen anderzijds, kan het gebruik van de medicatie opnieuw geëvalueerd worden.
Autisme
Autismespectrumstoornis (ASS) en epilepsie komen vaak samen voor. Kinderen met ASS hebben een verhoogde kans op epilepsie, en omgekeerd wordt vaker de ASS-diagnose gesteld bij kinderen met epilepsie. Beide aandoeningen hebben op zich al een grote impact op het leven van een kind, dus die impact is des te groter als ASS en epilepsie samen voorkomen.
Welke signalen kun je herkennen?
Ongeveer een derde van de kinderen met ernstige epilepsie vertoont ook gedragskenmerken van ASS.
Bijvoorbeeld:
- beperkter inlevingsvermogen
- minder flexibel in denken
- beperkt sociaal inzicht
Aansluiting vinden bij andere kinderen is daarom niet vanzelfsprekend.
Daarnaast zijn kinderen met ASS extra gevoelig voor prikkels, wat moeilijk is in een schoolomgeving waar net veel prikkels aanwezig zijn.
Autisme en epilepsie: de kip of het ei?
Epilepsie en autisme komen vaak samen voor, zowel kinderen met een normale intellectuele ontwikkeling als bij kinderen met een verstandelijke beperking. Tot op vandaag is er echter onvoldoende duidelijkheid over het oorzakelijk verband tussen de twee.
In de behandeling van deze groep kinderen is het dan ook belangrijk om met beide aandoeningen rekening te houden. Zowel met prikkelgevoeligheid en stress, als met het feit dat stress een uitlokkende factor kan zijn voor epileptische aanvallen. Mogelijk ligt daarom de drempel voor een aanval lager bij deze kinderen.
Slaap
Kinderen met gedragsmoeilijkheden, zoals ADHD en autisme, slapen vaak ook minder goed. Een kind dat extra gevoelig is voor prikkels, zal 's avonds vaak nog blootgesteld worden aan een overmaat aan prikkels en daardoor moeilijker in slaap vallen. Maar ook doorslapen is vaak moeilijker. Dat kan een slaaptekort als gevolg hebben, wat overdag de moeilijkheden met aandacht en geheugen kan versterken.
Omgaan met prikkels
Kinderen die extra gevoelig zijn aan prikkels, zoals veel kinderen met epilepsie, proberen deze overmaat aan prikkels vaak zelf te compenseren. Bewust of onbewust willen ze hun eigen alertheid beïnvloeden aan de hand van actieve zelfregulatie. Dat wil zeggen:
- in een situatie met weinig prikkels actief op zoek gaan naar meer prikkels (bv. bewegen, praten).
- bij een teveel aan prikkels zichzelf afsluiten van de omgeving.
Zo zal de leerling proberen om zichzelf te kalmeren en de focus op de les terug te vinden.