50 jaar vrijwilligerswerk in UZ Leuven: een hart voor warme zorg

Van hulp op vraag naar vaste waarde

De eerste vrijwilligers in UZ Leuven waren er al vóór de opening van campus Gasthuisberg in 1975. “In de beginjaren ging het vooral om sociaal werkers en onthaalmedewerkers die ad-hoc op noden inspeelden: een patiënt had iets nodig, vond de weg niet of moest een boodschap doen in de stad. Het bleef dus beperkt tot sporadische een-op-een contacten”, vertelt Karolien. Sindsdien is de werking sterk geëvolueerd. “Vrijwilligers werken met een vaste opdracht op vastgelegde dagen. Zo blijft hun inzet overzichtelijk en werkbaar, waardoor ze de kans krijgen om zich goed in te werken en het betrokken team weet wanneer ze op hun hulp kunnen rekenen.”

Door de jaren heen zijn er heel wat nieuwe initiatieven bijgekomen. “De krantenronde (1999) en de ziekenhuisbibliotheek (1985) zijn ondertussen vaste waarden in het ziekenhuis. Maar ook de stewards, de infodesk van mynexuzhealth en het interne vervoer van patiënten naar onder andere het kapsalon zijn functies waarbij vrijwilligers een grote rol spelen. Tijdens de coronaperiode was er zelfs een speciaal team, de ‘heen-en-weerdesk’, dat pakjes bracht naar patiënten die geen bezoek mochten ontvangen!”

Klein gebaar, groot verschil

"Patiënten waarderen vooral de tijd en aandacht die vrijwilligers hen kunnen geven. Een verpleegkundige of arts heeft tussen al het werk door vaak geen tijd voor een uitgebreid gesprek, terwijl een vrijwilliger wel even kan blijven zitten en luisteren,” zegt Karolien. “Soms vertellen patiënten hun hele levensverhaal aan een vrijwilliger die ze voor de eerste keer ontmoeten. Dat iemand tijd maakt zonder haast of medische agenda, maakt een wereld van verschil. Al zijn vrijwilligers niet noodzakelijk in de zorg, ze zijn wel van onschatbare waarde.”

Maar ook de vrijwilligers zelf halen voldoening uit hun engagement. Karolien: “Ik hoor vaak dat ze zelf ook rijker worden door die ontmoetingen. Een oprecht gesprek, een glimlach of een eenvoudig ‘dankjewel’ van een patiënt maakt dat ze met een goed gevoel naar huis gaan.”

Diverse groep 

De meerderheid van de vrijwilligers zijn gepensioneerden, maar de laatste jaren melden zich ook vaker werkende mensen en studenten aan. “Sommige vrijwilligers combineren hun job met een engagement in het ziekenhuis, omdat ze bijvoorbeeld in een hardere sector werken, zoals het bankwezen, en in hun vrije tijd graag iets menselijker willen doen.” 

Wat opvalt, is dat veel vrijwilligers al een band met UZ Leuven hebben: “Sommigen hebben hier zelf gelegen als patiënt, anderen hadden een familielid in het ziekenhuis liggen. Door zich in te zetten als vrijwilliger, willen ze graag iets terug doen voor de goede zorgen die ze hebben gekregen. Er zijn zelfs personen die tijdens hun eigen opname in contact gekomen zijn met een vrijwilliger aan hun bed, waardoor ze nadien beslist hebben: als ik genezen ben, ga ik ook vrijwilliger worden. Dat is het grootste compliment dat je kan krijgen!”

Blik op de toekomst

Met 475 vrijwilligers en een continue instroom van nieuwe kandidaten is er geen nood aan grote wervingscampagnes. Toch zijn er nog uitdagingen naar de toekomst toe. “De administratie en coördinatie wordt steeds complexer, zeker nu het ziekenhuis blijft groeien en er steeds meer ziekenhuisbrede projecten komen. Toch willen we blijven inzetten op projecten waarbij vrijwilligers – naast en samen met het personeel – mee bijdragen aan warme zorg voor patiënten, naasten en bezoekers. We hopen in de toekomst onze werking daarvoor nog verder uit te breiden en optimaliseren.”