Experte aan het woord

Oncopsychologe Esther Vandenbosch over de impact van peniskanker op de partner van de patiënt

Angst en onzekerheid

Het omgaan met een kankerdiagnose, de behandeling en het herstel zijn processen die jij en je partner samen doormaken. Voor jou als partner is de diagnose ook een onverwachte en ingrijpende gebeurtenis die veel onzekerheid met zich meebrengt. Het kan voelen alsof je leven van de ene op de andere dag veranderd is, en er is tijd nodig om te wennen aan een nieuwe realiteit waarin je partner, die vroeger gezond was, nu ziek is. Zowel jij als je partner moeten rouwen om het verlies van een gezond lichaam en de veranderingen die dit met zich meebrengt.

De onvoorspelbaarheid van een ziekte zoals kanker vergroot deze onzekerheid nog meer. Als je je onzeker voelt over hoe je moet reageren op de veranderingen in de gezondheid van je partner, weet dan dat dit normaal is. Fouten in het inschatten van de stemming of pijn van je partner kunnen teleurstellend zijn en je onzekerheid vergroten, maar blijf proberen en zoek steun wanneer nodig.

  • Het kan helpen om samen met je partner naar consultaties te gaan zodat jullie samen de informatie van de arts doornemen en beslissingen maken. Duidelijke informatie over de evolutie van de ziekte en wat jullie mogen verwachten kan helpen om de onzekerheid te verminderen.
  • Het is belangrijk om open communiceren over jullie gevoelens en zorgen, en samen zoeken naar manieren om het beste te maken van de situatie. 
  • Hulp van anderen, zoals familie of professionele hulpverleners, kan ook een groot verschil maken. 

Rolverandering en het zorgen voor

Een groot deel van de zorg speelt zich af in de thuisomgeving en partners voelen zich vaak verantwoordelijk voor het welzijn van de persoon met kanker. Ze nemen vaak de rol van verzorger op en nemen extra huishoudelijke en praktische taken over, wat voor sommigen fysiek of emotioneel zwaar kan zijn. Dit kan een gevoel van ongelijkheid en ongemak veroorzaken, omdat je partner afhankelijker wordt. 

  • Bespreek deze veranderingen met je partner en kijk samen wat je partner nog wel kan doen. Open en eerlijke communicatie helpt om wederzijdse gevoelens van eenzaamheid en overbelasting te voorkomen. 
  • Partners durven soms niet openlijk te praten over de impact die de diagnose en behandeling op hun eigen leven heeft, uit angst om te klagen. Het blijft echter belangrijk om op een goed evenwicht te vinden tussen zorg en eigen interesses. 
  • Als de zorg te zwaar wordt, is het raadzaam om hulp te zoeken bij de huisarts of andere zorgverleners. De huisarts kan bijvoorbeeld doorverwijzen naar een maatschappelijk werker of psycholoog. Het zoeken van steun, zowel binnen de familie als van professionals, kan verlichting bieden en kan je helpen om voldoende energie te behouden om zowel voor je partner als voor jezelf te blijven zorgen.

Omgaan met veranderingen en emoties

Kanker kan grote emotionele en psychologische veranderingen bij je partner teweegbrengen. Angst, depressie en een veranderde kijk op het leven zijn veelvoorkomende reacties. Ook partners van kankerpatiënten voelen stress of angst als gevolg van een gevoel van hulpeloosheid of gebrek aan controle.

De emoties van jou en je partner lopen vaak niet synchroon. Terwijl je partner verdrietig is, kun jij hoopvol zijn, of andersom. Je kunt je verscheurd voelen tussen hoop en angst, vooral bij tekenen van verslechtering van de gezondheid van je partner. Tijdens stressvolle periodes kunnen boosheid en vermoeidheid leiden tot verwijten aan het adres van je partner. Het is belangrijk om te weten dat dit normale reacties zijn. Dit kan spanningen veroorzaken, maar het is belangrijk om elkaars emoties te respecteren en te accepteren dat iedereen anders omgaat met kanker.

  • Regelmatig praten over wat jullie bezighoudt kan helpen om elkaar beter te begrijpen en te ondersteunen. 
  • Het is belangrijk om ruimte te geven aan jullie emoties en veranderingen zonder te oordelen. Een wekelijkse afspraak om bij te praten kan hierbij helpen.

Stemmingswisselingen komen ook regelmatig voor bij kankerpatiënten en hun partners. De ene dag kan je partner zich fysiek en emotioneel sterk voelen, terwijl de volgende dag somberheid en vermoeidheid de overhand hebben. Dit kan ook voor jou gelden, omdat je te maken hebt met de zorg en je eigen emoties.

  • Het is belangrijk om begrip te hebben voor deze wisselingen en elkaar de ruimte te geven. Soms is het beter om elkaar even met rust te laten en later te praten als de emoties zijn bedaard. 
  • Regelmatig rust en goede slaap kunnen helpen om beter met deze stemmingswisselingen om te gaan. 
  • Als emoties te zwaar worden, kan professionele begeleiding, bijvoorbeeld van een psycholoog, nuttig zijn.

Seksualiteit

Peniskanker heeft een grote impact op de seksualiteit binnen een relatie. Tijdens de diagnose- en behandelingsfase staat seksualiteit vaak minder op de voorgrond door de angst om je partner te verliezen. Het is dan ook normaal dat seksualiteit misschien niet je eerste prioriteit is in die periode.  Na de behandeling hebben zowel jij als je partner tijd nodig om de gevolgen van de behandeling te aanvaarden en samen jullie intimiteit terug op te bouwen.

Het initiatief nemen voor seksuele activiteiten kan eng zijn vanwege angst om je partner pijn te doen, gevoelens van schuld of angst voor afwijzing.  Vermoeidheid, angst en fysieke veranderingen kunnen seksuele intimiteit minder spontaan maken. 

  • Als seksualiteit voor jou/jullie belangrijk is, is het een goed idee om dit proactief te beïnvloeden en het intiem samen zijn niet uit te stellen. Hoe langer je hiermee wacht, hoe moeilijker het wordt om de draad terug op te pakken. 
  • Praat hierover met je partner en zoek samen aar manieren om jullie intimiteit (opnieuw) vorm te geven. 
  • Focus je vooral op wat wel nog mogelijk is binnen jullie relatie en blijf plezier maken en met elkaar flirten.

Je niet gezien of gehoord voelen

Als partner kun je je soms eenzaam en ongehoord voelen omdat de aandacht vooral naar je zieke partner gaat. Dit kan leiden tot gevoelens van boosheid en frustratie. Het is belangrijk dat je als partner ook steun en aandacht krijgt. Regelmatige gesprekken met vrienden, familie of professionele hulpverleners kunnen helpen om deze gevoelens te verminderen. Het delen van ervaringen en gevoelens met anderen kan verlichting bieden en helpen om beter om te gaan met de zorg en je eigen emoties.

Het is cruciaal dat je open communiceert, steun zoekt en zorgt voor je eigen welzijn. Dit helpt niet alleen jou maar ook je partner en de relatie in deze moeilijke tijd. 

Blijf praten, zoek hulp als je het nodig hebt en vergeet niet om ook voor jezelf te zorgen.

Laatste aanpassing: 12 november 2024