Afval, materialen, circulariteit en voeding

De zorgsector heeft een belangrijke impact op vlak van grondstofverbruik en afvalproductie. In een klassieke lineaire aanpak nemen we grondstoffen en maken we er een product van. Van zodra het product verkocht is, daalt het gros van de producten in waarde (de functionaliteit van de materialen daalt). Zelfs zover dat ze afval worden en een negatieve waarde krijgen: je moet ervoor betalen om ervan af te geraken. Nochtans bevat afval vaak heel wat materialen die opnieuw gebruikt kunnen worden als grondstof.  

In een circulaire economie worden tal van strategieën toegepast om materialen en producten zo hoogwaardig mogelijk te blijven inzetten in de economie. 

In een ideale wereld worden alle grondstoffen in een circulaire economie oneindig hergebruikt en bestaat er geen afval. 

Ze worden hersteld, hebben een hoge tweedehandswaarde, zijn upgradebaar, kunnen makkelijk ontmanteld worden en omgevormd worden tot nieuwe producten, de materialen zijn volledig recycleerbaar of afbreekbaar... 

Gezien het groot materialenverbruik binnen de zorgsector, biedt deze manier van denken heel wat opportuniteiten om op een andere manier om te gaan met materialen. 

Om hier mee aan de slag te gaan, een wezenlijk verschil te maken en te evolueren van een lineaire naar een circulaire economie, is het belangrijk om de principes van het 7R-model te volgen. Dit model biedt 7 praktische manieren om toe te werken naar een situatie waarin materialen zoveel mogelijk opnieuw worden gebruikt zonder verspilling en waarin afval wordt vermeden. 

Deze 7 principes luiden als volgt: 

  • RETHINK | actief nadenken over het (her)gebruik van materialen en grondstoffen, maar ook over het ontwerp van nieuwe producten
  • REDUCE | vermindering van energie- en materiaalverbruik
  • REPAIR | herstellen van onderdelen om het geheel opnieuw te laten werken
  • REUSE | producten doorgeven aan een andere gebruiker door ze tweedehands te verkopen of te doneren
  • REFURBISH | materialen opknappen om ze opnieuw te verkopen of te gebruiken in andere producten
  • RECYCLE | materialen en grondstoffen scheiden en opnieuw samenvoegen tot nieuwe materialen en producten
  • RECOVER | niet-recycleerbaar materiaal inzetten als energiebron

Het is dan ook belangrijk om niet enkel te werken aan het topje van de ijsberg (recycle, recover), maar de uitdaging zo fundamenteel mogelijk aan te pakken (rethink). 

Ook voeding heeft een belangrijke impact in de zorgsector enerzijds omwille van het hoge grondstofverbruik, anderzijds omwille van voedselverspilling. Ook kan het 7R model een goede methodologie bieden om deze impact te reduceren: niet enkel inzetten op vermijden van voedseloverschotten, maar ook het voedingsaanbod gaan herdenken is broodnodig. 

Laatste aanpassing: 27 juni 2024